Menntamál - 01.08.1942, Síða 56

46
MENNTAMÁL
ekkert um það hirt, hvað hentar sálarlífi nemandans.
Því fer nefnilega mjög fjarri, að börnum sé ávalt eðli-
legast að byrja að læra það, sem fljótt á litið virðist vera
undirstaða námsgreinanna, og mun ég koma að því síðar.
Þar eð nú fæstir þeirra, sem rita kennslubækur vorar,
munu vera kunnugir rannsóknum hér að lútandi, verður
oftast að láta sér nægja og allvel líka, að bækurnar séu
þannig ritaðar, að efnið sé skýrt og skipulega sett fram
og eftir föngum tengt áhugamálum nemendanna.
Þetta mun nú orðinn nógu langur formáli, og skal nú
snúið sér að efninu, sem sé sjálfum bókunum.
Námsbækur á móðurmáli.
Lengi vel töldu flestir eðlilegast að byrja lestrarkennslu
með því að kenna börnum að þekkja nöfn bókstafanna
og því næst að raða þeim saman í orð. Síðar fundu menn
það út, að eiginlega væri villandi að kenna börnunum
fyrst heiti bókstafsins, þar eð það drægi athyglina frá
því, sem bókstafurinn raunverulega ætti að merkja. Þá
var þessi aðferð endurbætt á þann hátt, að sjónmynd
bókstafsins var í vitund barnsins tengd hugtaki þess hljóðs,
sem hún átti að tákna, með því að setja hana í sem fast-
ast samband við þau hljóð, sem barnið þekkti úr umhverfi
sínu.
Þetta er hin svonefnda hljóðaðferð. En jafnframt komu
aðrir með þá kenningu, sem reist er á merkum rökum og
rannsóknum, að barninu sé eiginlegast að læra fyrst að
þekkja orðmyndirnar og væri þannig byggt á þeirri þekk-
ingu, er barnið býr yfir, sem er hið talaða orð. Út frá
þeirri þekkingu lærðu þau síðan að leysa orðmyndirnar
upp í bókstafi og hið talaða orð í hljóð.
Hvort sem lestrarkennslan byrjar nú á hljóðaðferðinni
eða hinni síðarnefndu, ber nú raunar alveg að sama
brunni. Hverjum þeim manni, sem læs vill kallast, er
jafn nauðsynlegt að þekkja allar algengustu orðmyndirnar