Menntamál - 01.09.1945, Blaðsíða 22

132
MENNTAMÁL
„Engin stétt mun hafa sloppið við hin lakari áhrif,
eða ef við viljum heldur orða það svo, að engin stétt
hafi verið nægilega þroskuð til þess að láta ekki blekkj-
ast af gliti hinnar fölsku velmegunar. Það hefði átt að
mega ætla kennarastéttinni að vera þar öðrum fremri,
en allmiklar veilur munu hafa komið í ljós einnig þar.
Sú stétt var líka svo óheppin að vera með verst launuðu
stéttum landsins á þeim tíma, og freistingin því enn
meiri að láta glepjast af glæstum boðum um mikla pen-
inga fyrir litla vinnu og lélega. En hvað sem um það
er, þá er hitt víst, að áhrif ástandsins hafa gegnsýrt
þjóðfélagið og þá alveg sérstaklega æskuna og bernskuna.
Þau börn, sem við kennarar höfum verið að útskrifa úr
barnaskólunum og eru nú að verða æska landsins, þekkja
alltof lítið til þess hugsunarháttar, að til þess að hafa
peninga og efnaleg verðmæti, verði bæði að vinna mikið
og umfram allt vel og trúlega, gera kröfur til sjálfs sín
fyrst og síðan til annarra, og jafnframt að skynsamleg
meðferð verðmæta skapi heilbrigðan grundvöll almennr-
ar velmegunar. Þessi börn eru síður en svo verri að upp-
lagi en önnur, sem við höfum áður fylgt út úr barnaskól-
unum, en þau hafa bæði heima og að heiman misst af
verulega merkum þáttum í uppeldi, sem sé heilbrigðu
mati á verðmætum og heilbrigðum kröfum til sinnar eigin
orku og manndóms."
„Það er þó ekki ætlun þín, að efnaleg velmegun sé til
andlegs niðurdreps?“
„Engan veginn. Ég vona, að velmegun haldist, en ekki
styrjaldir og sú stundarvelmegun, sem aðeins byggist á
slíkum fyrirbrigðum vanþroska mannkyns, enda getur
sönn velmegun aldrei grundvallast á slíku. Það er því
okkar að leggja allt kapp á að ala upp nýja kynslóð, sem
færasta til nútíma nýsköpunar, en því aðeins verður
hún það, að hún fái haldið öllum kostum hinna fornu
dygða, því að þótt við, sem nú förum að eldast, séum