Menntamál - 01.12.1948, Síða 17

MENNTAMÁL
123
IVOR PEARCY:
Uppeldisskilyrði.
(Grein þessi er þýdd úr enska kennaratímaritinu, The Schoolmaster.
Þar birtast oft yfirlitsgreinar, sem f jalla um helztu atriði uppeldisfræð-
anna. Sú grein, sem hér birtist, er þáttur tir slíkum greinaflokki.
Höfundurinn er kennari í uppeldisfræðum við háskólann (University
College) í Southampton.)
Fyrri kennslubækur í barnasálarfræði höfðu venjulega
að geyma all-langa kafla um hlutfallslegan styrkleika upp-
eldisáhrifa og erfða. Þegar öllu er á botninn hvolft, eru
slíkar bollaleggingar fremur gagnslitlar, þar sem það er
beinlínis óhugsanlegt að rekja í sundur þessa þætti. Ýmis
líkamseinkenni, svo sem augna- og háralitur, eru vafalaust
ásköpuð, og þeim verður ekki breytt nema ef til vill með
einhverjum efnafræðilegum bellibrögðum. Gáfnafarið er
sennilega áskapað líka. Fm hver svo sem uppruninn hefur
verið að vitsmunum og tilfinningalífi barnsins, þá er hitt
víst, að þegar það kemur í skóla, hefur það orðið fyrir
víðtækum og varanlegum áhrifum frá samvistarfólki sínu
og öllu umhverfi, áhrifum, sem hafa umbreytt og mótað
eðli þess og beint þróun þess á tilteknar brautir.
Áhrif fjölskyldunnar.
Langáhrifaríkust í þessu efni er fjölskyldan. Af foreldr-
um sínum lærir barnið fyrst, að lífið felur í sér vonbrigði
og sjálfsafneitun. Og þær aðstæður, sem verða til að kenna
því þessi sannindi, eiga næsta öflugan þátt í því að móta
atferði þess upp frá því og allt viðhorf til lífsins. Það er
auðgert að nefna mörg dæmi þessu til skýringar og sönn-