Menntamál - 01.12.1948, Blaðsíða 19

MENNTAMÁL
125
hegðun. Auðvitað er allt þetta háð þeim aðstæðum, sem
orka á þróun barnsins, og því margslungnum breytingum
undirorpið, en það er algerlega undir sambúðinni við fjöl-
skylduna komið, hvort vel tekst til um fyrstu drögin að
ska-pgerðinni. Ef foreldrarnir eru strangir, hranalegir
eða kröfuharðir um of, ásækir barnið sífelldur ótti,
öryggisleysi og sektartilfinning, er því mistekst að hegða
sér, eins og því finnst til vera ætlazt. Það getur orðið frá-
hverft fólki, duttlungafullt, leitað tilhneigingum sínum full-
nægingar í dagdraumum einum, og að lokum geta hin
bældu öfl brotizt fram á mjög óheppilega vísu. Ef foreldr-
arnir eru ístöðulítil og óstaðföst, berst barnið eins og rek-
ald um reiðan sjó, það nær engri fótfestu um hegðun sína,
tilhneigingar þess leita sér óreglubundinnar fullnægingar
og miða ekki að neinu siðferðilegu marki.
Hlutskipti munaðarleysingjans er sannarlega ömurlegt.
I uppeldisstofnunum, þar sem sífellt skiptir um starfsfólk
og vökuskipti eru naúðsynleg, á hann þess engan kost að
eignast fasta fyrirmynd. Svo rammt kveður að þessu oft
og tíðum, að hann býr sér til fyrirmyndina í huganum.
Þessir óhjákvæmilegu ágallar á jafnvel beztu uppeldis-
heimilum fyrir munaðarleysingja koma mjög skýrt í ljós
við hinar merku rannsóknir Barlinghams og Freud,1)
er nefnist: Infants without Families.
Heimilið og skólinn.
Fjölskylduböndin og umhverfið marka djúp spor í barns-
hugann. Eigi allsjaldan kemur til beinna árekstra milli
þessara áhrifa annars vegar og skólans hins vegar. Barn,
sem alið er upp á heimili, þar sem menntun og góður
smekkur er í hávegum hafður, er miklu líklegra til þess að
laga sig eftir kröfum skólans heldur en barn frá heimili,
þar sem þessu er engin viðurkenning veitt. Það er erfitt
1) Hér er sýnilega átt við Önnu Freud.