Menntamál - 01.08.1959, Blaðsíða 34
128
MENNTAMÁL
Ef horfið yrði að því ráði, mundu menn rekast fljótlega
á ýmis vandkvæði. Eitt atriði er það, að nokkurs mis-
munar gætir í framburði eftir landshlutum, og yrði vart
komizt hjá því að samræma slíkt, þ. e. koma á samræmd-
um íslenzkum framburði. Ég hefi áður gert grein fyrir
skoðunum mínum á þeim efnum í erindi, sem ég hélt á
kennaranámskeiði hér í Reykjavík og síðar birtist í Skírni.
Tillögur um lítils háttar samræmingu framburðar hafa
legið í Menntamálaráðuneytinu í tíð tveggja síðustu
menntamálaráðherra, án þess þær hafi, mér vitanlega,
verið staðfestar. Ef sú er skoðun æðstu manna, að ekki
sé óhætt að staðfesta jafnmeinlausar reglur, hefi ég ekki
trú á, að samþykktar yrðu jafnvíðtækar framburðarregl-
ur og til þess þyrfti að grundvalla á samræmda framburð-
arstafsetningu fyrir alla landsmenn.
Höfuðókosturinn, sem því myndi fylgja að taka upp
fullkomna framburðarstafsetningu, er sá, að hætta er á,
að sambandið við bókmenntir fortíðarinnar rofni eða
verði að minnsta kosti tregara en áður. Mikill hluti þeirra
bóka, sem hingað til hafa verið gefnar út á íslandi, yrðu
ólæsilegar næstu kynslóð, nema hún legði á sig að læra
meginatriði þeirrar stafsetningar, sem áður hefir tíðkazt.
Þá er og óvíst, að framburðarstafsetning yrði nokkru
auðveldari viðfangs en sú, er nú tíðkast, einkum ef þess
er gætt, að hver maður gæti ekki stuðzt við eigin fram-
burð, heldur yrði að laga sig eftir samræmdum framburði
og væntanlega einnig samræmdum orðmyndum.
Og þá kem ég að þriðja sjónarmiðinu, en það er að fara
bil beggja, taka hæfilegt tillit til uppruna og sambands
við bókmenntir fortíðarinnar, en jafnframt gæta þess að
slitna ekki úr tengslum við daglegt mál. Mín skoðun er
sú, að upprunasjónarmiðið megi sín of mikils í nútíma-
stafsetningu okkar, bilið milli stafsetningar og framburð-
ar sé að verða of breitt. Stafsetningarbreytingin frá 1929
var óheillaspor, sem við höfum þurft að gjalda mikið