Menntamál - 01.08.1959, Blaðsíða 98
192
MENNTAMÁL
sem til að mynda búðarmaður þarf að nota við starf sitt.
Við athuganir erlendis hefur komið í ljós, að helmingur
til þrír fjórðu hlutar þeirra barna, sem skólar dæmdu
óhæf til náms, reynast síðar vel fær um að sjá sér og
sínum farborða við einföld störf. Það er með öðrum orð-
um ekkert samræmi í kröfum almennra skóla til náms-
liæfni og samfélagsins til starfsliæfni. Hér er aðeins um
að ræða gamalt og úrelt háskólasjónarmið, sem hefur
þrengt sér inn í almenna skóla og virðist vera ótrúlega
lífseigt. Fulltíða fólk getur valið sér starf nokkurn veg-
inn í samræmi við hæfileika, oft a. m. k. einnig í sam-
ræmi við áhugamál, og yfirleitt fá menn að vinna á þeim
hraða, sem þeim er eiginlegur. Á þessu eiga nemendur
almennra skóla lítinn eða engan kost hér á landi. Sjö ára
barn, sem hefur aðeins náð þroska meðalgreinds 4—5 ára
barns, verður að byrja lestrarnám, þó að það sé allsendis
ófært um það. Það mætti með álíka sanngirni krefjast
þess af manni á götunni, að hann setti heimsmet í há-
stökki.
Naumast er óvarlegt að gera ráð fyrir, að um fimmt-
ungi 7 ára barna sé námið af einhverjum ástæðum of-
vaxið frá upphafi. Með því á ég við, að þau nái ekki
árangri, sem nægir til að vekja áhuga þeirra, skapa já-
kvæða afstöðu til námsins, en það er frumskilyrði þess,
að þau gefist ekki upp og fyllist óbeit á námi. Þessi hóp-
ur verður vitanlega því stærri sem ofar dregur í skóla,
námskröfur vaxa og kennslubækur þyngjast. Hann er
orðinn ískyggilega stór í hinum einhæfu og þurru, bók-
legu framhaldsskólum hér á landi, þar sem nær eingöngu
reynir á minni og skilning, en aðrir hæfileikar koma að
litlu eða engu haldi. Víst gera margir kennarar sér þetta
ljóst, en ekki fer hjá því, að vaninn geri menn að ein-
hverju leyti sljóa, og allt er látið dankast einhvern veg-
inn. Þessa óskemmtilegu staðreynd játa ég fúslega á sjálf-
an mig, meðan ég stjórnaði skóla.