Menntamál - 01.08.1959, Blaðsíða 35

MENNTAMÁL
129
fyrir. Hugsið þið ykkur allan þann tíma, sem notaður er
í íslenzkum skólum til þess að kenna börnum og ungling-
um z-reglur. Ef z-an væri burtu felld, sparaðist tími til
þess að sinna betur öðrum atriðum stafsetningarinnar.
Ef ég réði stafsetningarmálunum, mundi ég færa staf-
setninguna aftur í það horf, sem hún var í 1929, þ. e.
taka upp einfaldan samhljóða, skrifa je í stað é og nema
z-una úr gildi. Þetta væri þó aðeins byrjunarstig á þeirri
braut að færa stafsetningu nútímamáls til meira sam-
ræmis við framburð þjóðarinnar. Það er áreiðanlega hægt
að gera íslenzka stafsetningu miklu auðveldari en hún nú
er, en taka þó fyllilega nægilegt tillit til sambandsins við
fortíðina. Stafsetning er ekki vísindi. Hún er hagnýtt
atriði, knúið fram af félagslegri nauðsyn. Ég vona, að
menn veiti þessu meginatriði athygli.
Ég veit vel, að kennarar eru margir hverjir íhaldssamir
í þessum málum, og ég skil íhaldssemi þeirra mæta vel.
En ég vil benda aftur á það, sem ég minntist á í upphafi,
að árangur stafsetningarkennslunnar er ekki eins mikill
og æskilegt væri. Því verðum við að reyna að grafast fyrir
orsakir þessa árangursleysis. Ég er sannfærður um, að
eitt veigamikið atriði er það, að stafsetningin er óþarf-
iega erfið. Af þeim sökum meðal annars tel ég nauðsyn
bera til að þoka henni smátt og smátt inn á skynsamlegri
brautir.
Reglur um stafsetningu eru mannasetningar, sem auð-
velt er að breyta, ef mönnum lízt svo. Allt annan veg er
því háttað um nemandann, sem kenna á. Það er ef til vill
fulldjúpt í árinni tekið að segja, að nemandinn sé óbreyt-
anlegur, en hann er að minnsta kosti að þessu leyti miklu
erfiðari viðfangs en stafsetningin sjálf. Hann er stað-
reynd, sem kennarinn þarf að gera sér nákvæma grein
fyrir og laga sig eftir. Náttúran er ákaflega ólýðræðisleg.
Hún skammtar mönnum ólíka hæfileika í ólíkum mæli.
Þessa atriðis er alltof lítils gætt í íslenzkri skólalöggjöf