Menntamál - 01.08.1959, Blaðsíða 88
182
MENNTAMÁL
legan sjúkdóm eða hefir einhvern verulegan líkamlegan
ágalla, njóti sín ekki til náms, en vitaskuld fer þetta eftir
því, hver og hve alvarlegur sjúkdómur eða ágalli er, svo
og eftir gerð þess, sem í hlut á. Nemandi getur í fyrsta
lagi orðið óvinnufær um skamman eða langan tíma, rétt
eins og aðrir, og bitnar það vitanlega verst á þeim, sem
eiga fullt í fangi með að fylgjast með í skóla. í öðru lagi
getur sjúkdómur valdið þrautum eða annarri vanlíðan,
líkamlegri eða andlegri, og lamað starfsþrek, svo að náms-
hæfileikar fái ekki notið sín til fulls eða ef til vill aðeins
að litlu leyti. í þriðja lagi geta sjúkdómar eða líkamlegir
ágallar beinlínis skert hæfileika, og á það einkum við um
skynfæragalla og heilaskemmd eða afbrigðilega þroskun
heilans.
Um bráða sjúkdóma er óþarft að fara mörgum orðum.
Enginn ætlast til, að barn læri, meðan það er veikt af
umferðarsjúkdómi, svo sem kvefsótt, inflúenzu eða háls-
bólgu. Hitt mun mörgum dyljast, að börn eru stundum
lengi að endurheimta fyrra þrek og andlegt jafnvægi,
eftir að smitsjúkdómur er um garð genginn og sótthiti
horfinn. Ef í hlut á nemandi, sem berst í bökkum í námi,
geta slík áföll vel riðið baggamuninn, ekki sízt ef for-
eldrar eða kennarar gera sér ekki grein fyrir ástæðunni.
Alvarlegir langvinnir sjúkdómar, svo sem hjartasjúk-
dómar eða hjartagalli, nýrnasjúkdómar, meltingarfæra-
sjúkdómar, lungnasjúkdómar, sykursýki, astma, floga-
veiki o. fl., eru tiltölulega sjaldgæfir á skólaaldri (floga-
veiki byrjar raunar að jafnaði á barnsaldri), en ekki þarf
að vænta mikilla afkasta af nemendum með slíka sjúk-
dóma, þótt þeir kunni að geta sótt skóla. Sjúkdómar af
þessu tæi leyna sjaldan á sér til lengdar, þó að fyrir geti
það komið, og þegar um þá er vitað, eru börn naumast
vænd um leti né beitt óréttlæti í kröfum. Alvarleg bæklun,
sem getur verið afleiðing slysa eða sjúkdóma í beinakerfi,
taugakerfi og vöðvakerfi, er einnig tiltölulega fátíð og