Menntamál - 01.08.1960, Side 45

menntamál
139
JÖN ÞÓRARINN BJÖRNSSON:
Greind og námsárangur.
i.
Til þess að geta haft full not þess, er hér fer á eftir,
verða lesendur að gera sér grein fyrir merkingu hugtaks-
ins fylgni (correlation). Það er algengt og mikilsvert hug-
tak í sálfræðinni og raunar mikið notað í fleiri greinum.
Er því næsta nauðsynlegt að kunna á því skil.
Enski sálfræðingurinn Spearman reiknaði út svo nefnda
fylgnitölu (correlation coefficient) hæfileika eins og þeir
koma fram við gáfnapróf. Greindarprófin eru fyrst og
fremst mælikvarði á vitrænan þroska og námsgetu. Náms-
getan er safn hæfileika til náms hinna ýmsu greina. Greina
má á milli hæfileika til bóknáms annars vegar og hæfileika
til verknáms hins vegar. Þessum hæfileikum er misskipt;
sumir hafa ríkasta hæfileika til málanáms, aðrir til stærð-
fræðináms, og enn aðrir til verknáms af einhverju tagi.
Innbyrðis eru hæfileikarnir meira og minna háðir hver
öðrum, enda eru þeim ýmsir þættir sameiginlegir, t. d.
minni og athyglisgáfa. Þetta samband hæfileikanna er kall-
að fylgni. Mikil fylgni tveggja hæfileika táknar, að náið
samband sé þeirra á milli, þeir eru mjög háðir hvor öðr-
um. Stærð fylgnitölu segir til, hversu náið samband hæfi-
leikanna er, en af formerki hennar sést, hvers eðlis það er.
Sameiginlegir þættir koma fram sem jákvæð fylgni, en
andstæðir þættir sem neikvæð fylgni.
Hugtakið fylgni táknar ekki einungis samband milli hæfi-
leika, heldur er það notað til samanburðar á margs konar
eðlisskyldum fyrirbærum.