Heima er bezt - 01.05.1963, Qupperneq 19

Séra Magnús Helgason, skúlastjóri.
Yorið 1914 var kalt og úrfellasamt, en í minningum
mínum er það að sumu leyti mesta sólar-vor, sem ég
hef lifað. Svo skemmtilegt þótti mér þetta námsskeið.
Aðalkennarar námsskeiðsins voru: skólastjórinn, séra
Alagnús Helgason, Sigurður Guðmundsson, síðar skóla-
meistari, doktor Ólafur Dan Daníelsson og Jónas Jóns-
son frá Hriflu, sem nú er einn á lífi af þessum fjórum
afburðamönnum.
Það er álit margra, sem þessa menn þekktu, er þeir
unnu allir saman við Kennaraskólann, að aldrei hafi slíkt
mannval starfað samtímis við einn og sama skóla á ís-
landi. — Haustið 1915 fór ég svo í Kennaraskólann og
naut handleiðslu þessara ágætu manna um tveggja vetra
skeið.
Sr. Magnús Helgason er fæddur í Birtingaholti í Ár-
nessýslu hinn 12. nóvember 1857. Faðir hans var Helgi
Magnússon frá Langholti, en móðir Guðrún Guð-
mundsdóttir, bónda í Birtingaholti. Var hann kominn
af merkum bændum langt í ættir fram. Hann tók guð-
fræðipróf tuttugu og tveggja ára gamall, en vígðist fjór-
um árum síðar að Breiðabólsstað á Skógarströnd á Snæ-
fellsnesi. Eftir tveggja ára þjónustu þar, fluttist hann
að Torfastöðum í Biskupstungum og var þjónandi prest-
ur til ársins 1904, er hann gerðist kennari við Flensborg-
arskólann í Hafnarfirði. Þegar Kennaraskóli íslands var
stofnaður 1908, varð sr. Magnús fyrsti skólastjóri hans.
Sr. Magnús stundaði prestsþjónustu alls í 22 ár, en
kenndi oftast eitthvað með prestsstarfinu á hverjum
vetri. Talið er að sr. Magnús hafi stundað kennslu
meira eða minna í fimmtíu og þrjú ár. Hann andaðist
21. október árið 1940, nær því áttatíu og þriggja ára.
Sr. Magnús Helgason var kvæntur Steinunni Skúla-
dóttur frá Móeiðarhvoli. Þau hjón voru barnlaus, en
ólu upp fósturbörn tvö eða fleiri.
Þegar sr. Magnús gerðist skólastjóri Kennaraskólans
var hann rúmlega fimmtugur að aldri. En þá hófust að
sumu leyti hans blómaár, og lengst verður hans minnst
sem fyrsta skólastjóra Kennaraskólans.
Útför sr. Magnúsar var fjölmenn, hátíðleg og virðu-
leg. Minningargreinar um hann birtust í blöðum og
timaritum. Eg var einn þeirra, er rituðu minningar-
grein og birtist hún í Tímanum og síðar í Menntamál-
um. Ég ætla að taka hér upp nokkra orðrétta kafla úr
þeirri minningargrein, til að reyna að bregða upp fyrir
lesendum þessa þáttar þeirri mynd af hinum ástsæla
skólastjóra, sem lifir í mínum minningum.
Að síðustu ætla ég að láta sr. Alagnús sjálfan kynna
sig lesendum, með því að taka hér upp ævintýri, sem
hann sagði nemendum á kvöldvöku í Kennaraskólan-
um.
Um kennslu sr. Magnúsar segir svo í minningargrein
minni:
„I kennslustundum var sr. Magnús öllum prúðari og
glaðari. Mér er hann enn í minni, þar sem hann geldc
að kennaraborðinu, brosmildur og hlýr, byrjaði sam-
stundis kennsluna og spurði hvern einstakan eða sagði
frá jöfnum höndum. Ég minnist þess, hve gott var að
vera spurður af honum. Það voru einhver andleg tengsl
eða hugsanasambönd milli hans og nemandans, sem hann
notaði þannig, að á svipstundu hafði hann náð fram í
dagsljósið öllu, sem nemandinn kunni einhver skil á, og
stundum fannst manni sem allir stæðu sig jafnvel hjá sr.
Magnúsi, en þó var það oftast, að í lok samtalsins skaut
hann að einni eða tveimur spurningum, sem reyndu á
þolrifin, og var sem hann vildi þá forða nemandanum
frá þeirri háskalegu villu, að hann teldi sig allt vita, því
að engum var það fjær en sr. Magnúsi, að vilja stuðla
að ofmetnaði eða yfirlæti.
Ég held að sr. Magnús og Þorsteinn Erlingsson hafi
báðir verið ástfangnir af íslenzkri tungu, ef hægt er að
komast þannig að orði. Fegurri og mýkri meðferð hef-
ur móðurmálið sjaldan hlotið en í kennslustundum sr.
Magnúsar. Þótt hvert hans orð hefði verið hraðritað
jafnótt, myndu þar engin lýti hafa fundizt. Mál hans
var laust við alla sérvizku og fomyrða eftiröpun, en
það féll stuðlað af vörum hans með kynngikrafti forn-
bókmenntanna og fegurð, — og andlit hans ljómaði, er
hann tvinnaði frásögn sína með orðréttum setningum
úr gullaldarmáli íslendinga, og frásögur um drenglyndi
og .afreksverk fornmanna, hef ég aldrei heyrt betur
hljóma en í frásögn sr. Magnúsar.“
Heima er bezt 171