Heima er bezt - 01.08.1974, Blaðsíða 10

Heima er bezt - 01.08.1974, Blaðsíða 10
SKÚLI MAGNÚSSON, KEFLAVÍK: Bréfaskipti Sighvats Gr. Borgfiréings oö Jóns Siguréssonar forseta Svo lengi sem Íslendingar munu byggja þetta land verður áhugi fyrir sögu og fornum fræðum við líði. Einn nemur af öðrum mann fram af manni, unz einhverjum kemur til hugar að festa fróð- leikinn á blað. Þeir tveir menn sem nefndir eru hér í fyrirsögninni áttu það báðir sameiginlegt að þeir unnu íslenzkum fræðum ómetanlegt gagn, hver á sína vísu, hver í sínu landi. En ólík voru ævikjör þessara tveggja manna, annar átti þess kost að nema í skóla og teljast lærður maður, en hinn nam allt af sjálfs dáðum og komzt aldrei út fyrir landssteinanna, varð þó frægur um land allt. Um Jón Sigurðsson forseta þarf ekki að fara mörg- um orðum, æviferill hans hefur verið rakinn ítarlega af dr. Páli Eggert Ólasyni í fimm binda verki sem Þjóð- vinafélagið gaf út á sínum tíma. En þótt þeir hins vegar viti nokkur deili á Sighvati Grímssyni Borgfirðingi, sem fást að einhverju leyti við íslenzk fræði, eru hinir eflaust fleiri núorðið, sem ekki kunna skil á honum. Mun því áður en kemur að sjálf- um bréfunum verða rakinn ferill Sighvats í stórum dráttum. Um frekari upplýsingar vísast til Árbókar Landsbókasafns íslands 1964, en þar er prentaður sjálfs- æviþáttur Sighvats eftir eigin handriti hans, varðveittu í Landsbókasafni. Ennfremur er greinargóður æviþáttur hans í Ársriti Sögufélags ísfirðinga 1961, eftir Björn H. Jónsson skólastjóra. Sighvatur Grímsson kom í þennan heim sunnudags- kvöldið 20. desember árið 1840 í húsi nokkru á Skipa- skaga. Foreldrar hans voru hjónin Grímur Einarsson (f. 1797, d. 1851) og Guðrún Sighvatsdóttir (f. 1798, d. 1859). Ólst Sighvatur upp við fátækt og enga menntun. Hið eina sem honum var kennt, var að lesa prent á algeng- um bókum, þó ekki latínuletur. Það varð hann að nema af sjálfsdáðum með því að bera saman eldra letrið (þ. e. gotneskt) við latínustílinn, til að sjá hverjir stafirnir væru líkir hver öðrum. Sömu aðferð hafði hann og til þess að lesa skrift. Hann lærði að skrifa einnig af sjálfs- dáðum og líkti þá gjarnan eftir stafagerð ýmissa manna. Móðir Sighvats mun hafa kennt honum lestur og þá fyrst á Sjöorðabók Vídalíns, og mun Sighvatur þá hafa verið á 6. ári. Er hann var 11 ára var hann orðinn læs á allt skrif. Á sama ári lærði hann og fingrarímið á rúmri viku. Strax beygðist krókurinn til þess sem verða vildi, því þegar á barnsaldri fór Sighvatur að lesa sögubækur, annars var bókakostur mjög svo fátæklegur á þessum árum, lítið nema rímur og sögur. Vorið 1861 flutti Sighvatur vistferlum í Flatey á Breiðafirði. Ollu þau vistaskipti straumhvörfum í lífi hans að því leyti er tók til fræðistarfa, því þá kynntist hann Gísla Konráðssyni, hinum mikla sagnaritara, er þar hafði setið mörg ár og skrifað af miklu kappi. Höfðu Flateyjarmenn styrkt hann til þeirra starfa og dvaldist Gísli í búð nokkurri þar á eynni eins og fram kemur reyndar í ævisögu hans, sem Sögufélagið gaf út, á árunum 1911—14. Haustið 1865 kvæntist Sighvatur Ragnhildi Brynjólfs- dóttur úr Bjarnareyjum, en hún var systir Ólafs föður Valgarðs Breiðfjörð kaupmanns í Reykjavík. Um þetta leyti var Sighvatur í vinnumennsku á Skálmarnesmúla. Hann hóf að halda dagbólt 1863 og var svo unz hann féll frá. Sighvatur var vanur að vera stuttorður við hvern dag í bókinni, og lét við hver áramót alltaf fylgja nokkurs konar yfirlit yfir liðið ár. Þetta segir hann í ársyfirlitinu að enduðu ári 1863: „Árið 1863 var eg vinnumaður á Múla og í Flatey hjá þeim Jóhanni Eyjólfssyni og konu hans Salbjörgu Þorgeirsdóttur. Eg vann bæði í Flatey og á Múla, því þau höfðu tvö bú, eitt á hverjum stað, og var eg oftast á Múla, en hún einlægt í Flatey. Eg var ekkert við sjó það ár, nema á Bakkabátnum Vestmann- ey úr Flatey. Á þessu ári trúlofaðist eg kærustu minni, Ragnhildi Brynjólfsdóttur, sem þá var líka vinnustúlka hjá sömu húsbændum, eg var þá 23 ára, en hún 21 árs“. Eins og fyrr segir fékk Sighvatur snemma áhuga fyr- ir þjóðlegum fróðleik og skulum við nú líta á nokkra útdrætti úr dagbók hans frá árinu 1863, sem sýna hvað hann hefur m. a. gert: 18. jan. Sunnudagur. „Þá endaði eg Fóstbræðrasög- una“. 25. jan. Sunnudagur. „Þá fékk eg hjá Jakobi, fyrir 274 Heima er bezt

x

Heima er bezt

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Heima er bezt
https://timarit.is/publication/380

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.