Heima er bezt - 01.08.1974, Blaðsíða 19

íð honum niðri, en það tókst aldrei fullkomlega. Það
kom aðeins fyrir, að við gátum þetta sem snöggvast,
en hann var þá fljótur að velta okkur af sér og hafa
okkur undir. Og þá fengum við vel úti látna snjódrífu
yfir andlitið, þegar mjúkur snjór var til staðar. Þessi
áflog okkar voru öll í góðu og gamni, leikur til að æfa
kraftana.
Þá er að skýra frá veðráttunni í stórum dráttum
þennan vetur 1905—6, eins og hann kom mér fyrir
sjónir, þar sem ég var staddur í Vesturár-dalnum í
Vopnafirði. í skammdeginu setti niður nokkurn snjó,
og man ég eftir nokkrum stórhríðardögum, bæði fyrir
og eftir áramótin, og stundum var nokkuð kalt í veðri
dag og dag, en góð vetrarveður á milli. Man ég þó
nokkrum sinnum eftir loðhéluðum gluggum, einkum á
þorranum, en ekki varð neinn verulegur snjóþungi
þarna í dalnum þennan vetur, að mér virtist, en minn
sjóndeildarhringur var ekki stór, því ekkert fór ég af
bæ. Þó man ég eftir stórum fönnum í brekkunum að
norðanverðu í dalnum, upp af bænum, þar sem norðan
stórhríðarnar höfðu sópað mjöllinni fram af brekkun-
um í stórar dyngjur.
Eins og áður er á drepið, var þorrinn dálítið kaldur
og mislyndur en þegar fram á góuna kom brá til still-
inga og góðviðris með hækkandi sól og hlýjum sunnan
og suðvestan hægum þýðviðrum, með frostkala á milli
einkum á nóttum, svo leysing var ekki mjög bráð, held-
ur allt með rólegheitum. Einmánuðurinn var eitt sam-
felt blíðviðri með sunnan- og suðvestan vindum mikið
hlýjum, en ekki get ég greint frá hitastigi, enda efast
ég um, að hiti hafi verði mældur þar á bæ. Allt var
þetta tíðarfar nauðalíkt þeirri veðráttu, sem var á út-
mánuðum, góu og einmánuði nú nýliðins vetrar 1974.
Það var því orðin alauð jörð í Vesturárdal í góulok eða
á fyrstu dögum einmánuðar, utan stórfenni í brekkun-
um norðan dalsins, sem þó fóru ört minnkandi í apríl-
mánuði og neðan til í brekkunum, flestar horfnar um
sumarmál. Á síðari hluta einmánaðar var farin að sjást
gróðurnál hér og þar, bæði í túni og á bökkum Vestur-
dalsár, þar sem fyrst þornaði til. Hestum á Ljótsstöðum
var sleppt úr húsi til útilegu snemma á einmánuði, en
sauðfé var við hús. Man ég það, að ég sá hestana leika
sér á árbökkunum, neðan við bæinn fyrir sumarmálin,
líkt því sem algengt er í gróanda vorsins. Það var held-
ur fáferðugt um dalinn þennan vetur, þótt ekki væri þar
um að kenna veðurvonsku. Gestir komu því sára fáir,
að mér fannst a. m. k. í fremri bæinn, en eitthvað fleiri
í hinn, enda bjó þar hreppstjórinn. Ég man best eftir
förumanni, sem kom þar tvisvar um veturinn og bar
pokaskaufa um öxl. Hann hét Jón Eyjólfsson og mun
hafa verið síðastur þar í sveit, í þeirri stétt manna, sem
hafa ofanaf fyrir sér með göngu milli bæja. Eins atviks
má ekki láta ógetið, í sambandi við umferð þarna, sem
ég varð ásjáandi og ekki tíður viðburður, aldrei oftar en
einu sinni á vetri, og ekki nærri því alla vetur. Það var
einhverntíma upp úr miðgóu, að frá Ljótsstöðum sást
til langrar hesta- og sleðalestar út dalinn sunnan árinn-
ar, nokkru fyrir hádegi. Heimamenn á Ljótsstöðum
gátu sér fljótt til hverjir þar mundu á ferð, Hólsfjalla-
menn í kaupstaðarferð til aðdrátta. Þeir voru með 10—
12 hesta, að mig minnir, en mennirnir ekki nema 5—6.
Það hafði gert nokkurn veginn hestfæri á f jallgarðana
milli Hólsfjalla og Vopnafjarðar, sem ekki gerðist á
hverjum vetri, jafnframt einsýnu veðurútliti, og var þá
ráð Fjöllunga að grípa gæsina og gera ferð í kaupstað-
inn til heimilisaðdrátta, sem ekki var eins og í næsta hús,
heldur allt að viku ferðalag, þótt ekkert bæri út af. í
þetta sinn var orðið svo snjólítið, þegar kom ofan í dal-
inn, gegnt Ljótsstöðum og líklega eitthvað lengra fram,
að aka varð yfir stór auð höft, og Kolbeinstanginn,
sem kauptúnið stendur á sjálfsagt alauður. Nokkuð var
það, að tvo daga fór lestin þarna um, að morgni út dal-
inn, en að kvöldi frameftir til gistingar á frambæjunum
eða upp undir heiðinni. Þeir gátu ekki haft nema hálf-
fermi á sleðunum vegna snjóleysis niðri á láglendinu og
urðu því að tvíaka fram að samfelldu snjóröndinni.
Leiðangur þessi mun hafa verið af svokölluðum Efri-
Fjöllum, að mestu.
Sumardagurinn fyrsti var síðasti dvalardagur minn á
Ljótsstöðum að þessu sinni. Síðari hluta næsta dags,
föstudagsins fyrsta í sumri 1906, fylgdi Gunnlaugur
móðurbróðir minn mér niður í Vopnafjarðarkauptún,
því nú var vetrardvöl minni þarna lokið og ég skyldi
heim halda í foreldrahús, sem þá voru á Kverkártungu á
Langanesströnd. Strandferðaskipið Hólar var áætlað til
Vopnafjarðar næsta dag, á leið til Akureyrar, sunnan
um land, en þar höfðu strandferðaskip þátímans, Hól-
ar og Skálholt, endastöðvar og sneru þar við sömu leið
og þau höfðu komið með ströndinni. Ég átti að fara til
Hafnar í Bakkafirði með Hólum, og þaðan gat ég far-
ið með bæjum, norður Ströndina að Kverkártungu. Við
Gunnlaugur móðurbróðir lögðum ekki af stað frá
Ljótsstöðum fyrr en undir miðaftan, því ekki var nema
tæplega tveggja stunda gangur niður í Vopnafjarðar-
kauptún. Veður var mun kaldara en undanfama daga,
og nokkur kaldi af austri. Frostkali hafði verið nótt-
ina áður, og pollar því skændir, og stöngull kominn í
moldar- eða leirflög. Á Vopnafirði kom frændi minn
mér fyrir til næturgistingar hjá Þorsteini Benjamíns-
syni söðlasmið og Þórunni konu hans, en Hólar áttu að
koma daginn eftir. Hann hélt sjálfur heimleiðis um
kvöldið að Ljótsstöðum. Þessi hjón, sem ég gisti þarna
hjá, voru Norður-Þingeyingar, og svolítið í tengdum
við okkur, því móðursystir mín hafði verið gift Jóni
bróður Þorsteins, sem þá var látinn fyrir nokkrum ár-
um. Þetta hús Þorsteins Benjamínssonar stóð við veginn,
sem liggur niður í kauptúnið, þegar komið er ofan af
klifinu, eða Norður-Skálanesveginn. Mörgum árum
síðar eignaðist Gunnlaugur móðurbróðir þetta hús og
bjó þar alllengi. Gisting mín þama varð heldur meira
en til einnar nætur, eins og til hafði verið ætlast, það
varð rétt vika. Skal nú frá orsökum skýrt. Þegar ég
vakna á laugardagsmorguninn, hinn fyrsta í því sumri
1906, finnst mér eitthvað óeðlilega rokkið í herberginu,
Heima er bezt 283