Heima er bezt - 01.08.1974, Side 33

„Nei, en hans er að vænta fljótlega, býst ég við. Þú
getur komið inn fyrir.“
Þetta hljómaði alls ekki eins og boð, enda var Bima enn
rjóðari í vöngum.
„Takk,“ sagði hún, og það var feginleiki í rödd hennar.
„Gerðu svo vel,“ sagði Lovísa, og Bima þakkaði aftur,
þótt hún væri komin inn. Lovísa bauð henni til stofu, og
þar settust þær, hvor gegnt annarri. Um stund ríkti vand-
ræðaleg þögn. Lovísa horfði í andht Bimu og reyndi að
grafast fyrir, hvern mann hún hefði að geyma, en komst
að engri niðurstöðu. Var hún komin til góðs eða ills?
Svipbrigðalítið andlit Bimu gaf ekki neitt svar við því.
Lovísa vissi, að nú mundi hún brjóta boðorðið um að
vera bara móðir uppvaxinna sona og láta þá eina um að
mæta örlögum sínum. Hún hafði ekki ætlað sér að skipta
sér af málefnum þeirra. Um það tók hún Guð til vitnis.
En gat ekki lengur setið hjá afskiptalaus. Ekki þegar
Skúli reis varla undir því, sem á hann var lagt. Ef hann
mætti nýjum vonbrigðum, væri nokkum veginn óhætt að
strika Skúla Hjálmtýsson út af blaðsíðum hamingjunnar.
Og hvaða móðir mundi horfa þegjandi upp á slíkt? Frá
sjónarhóli Lovísu var því ekki nema um eitt að gera:
Reyna að komast að erindi stúlkunnar, höfða til mann-
kosta hennar, grátbiðja hana. Gera allt, hvað sem það
kostaði, því að Skúli mundi ekki þola nýtt áfall.
„Þú ert óvæntur gestur,“ sagði Lovísa, rauf hina stuttu
en þvingandi þögn og kom um leið beint að efninu.
Birna leit snöggt upp, og varir hennar sveigðust í bros,
en það hvarf jafnskjótt aftur.
„Já, og kannski ekki sérstaklega kærkominn?“
Hún horfði beint í augu Lovísu, ekki storkandi, aðeins
spyrjandi. Lovísu setti hljóða um stund, en augu hennar
viku ekki af Bimu.
„Ja, þú ert nú víst ekki að heimsækja mig,“ sagði
Lovísa og fór undan í flæmingi. Það kom henni á óvart
og sló hana hálfgert út af laginu, að Bima skyldi koma
svona beint að henni. Ef til vill langaði hana líka til þess,
að þær ræddust við opinskátt. Næstu orð Birnu sann-
færðu hana um, að svo væri:
„Fyrirgefðu, ég spyr fávíslega.“ Aftur sveigðust varir
hennar í dauft bros, sem snart Lovísu meir en hún vildi
viðurkenna. Hún vildi ekki fá samúð með þessari stúlku.
Hún átti það ekki skilið. Samt horfði hún á Birnu, hvemig
hún beit á vörina og fitlaði óstyrk við töskuna sína.
„En þú ert móðir hans,“ sagði hún ofurlágt, svo lágt, að
það varla heyrðist. Það var þögul áminning í þessum
orðum, svo að Lovísa reisti sig betur upp í stólnum og
hvessti augun á Bimu. Og allt, sem hún hafði ætlað að
segja, og reyndar miklu meira, þyrlaðist fram. Varð að
oddhvössum orðum, sem streymdu af vörum hennar, eins
og stífla hefði allt í einu brostið.
„Já, ég gegni því hlutverki að vera móðir og ein af
mörgum, sem í þessum heimi hafa orðið að vera faðir um
leið.“
Bima hrökk við, en Lovísa tók ekki eftir því. Hún var
öll á valdi hugsana sinna, sem höfðu svo lengi verið
byrgðar inni. Áheyrandi hennar var stúlka, sem hafði
rænt son hennar lífsgleðinni.
„Þeir vom ungir þá, drengimir mínir, þegar faðir þeirra
féll frá,“ hélt Lovísa áfram. „Og ég var sjálf ekki gömul.
En ég reyndi, reyndi að koma í hans stað, þótt það væri
erfitt. En það tókst betur en ég hafði gert mér vonir um.
Þá hélt ég, að það væri erfiðasti kaflinn í lífi mínu.“
Hún brosti biturt og horfði á Bimu, sem sat hreyfingar-
laus í stólnum. Nú vom vangar hennar orðnir gráfölir.
„Sérðu þessa mynd?“ Rödd Lovísu var snögg. Hún
benti á ljósmynd af ungum, brosandi dreng. Bima leit
þangað, sem hún benti, og varir hennar bærðust lítið eitt.
Kannski var hún að játa spurningu Lovísu, þótt ekkert
hljóð heyrðist.
Lovísa hallaði sér nær Birnu.
„Þú hefur séð hana áður, en ekki í því ljósi, sem ég sé
hana. Þetta var minn sigurdagur. Eldri drengurinn minn
var fermdur, og ég sá hylla undir, að hinu erfiða tímabili,
þegar þeir þörfnuðust mín mest, væri að ljúka. Ekki það,
að ég vildi verða viðskila við syni mína. Og allra sízt hefði
ég búizt við, að þeir mundu loka mig úti. Ef til vill er það
sjálfri mér að kenna að einhverju leyti. Ég hef alið þá
upp, en kenningar mínar hafa víst bmgðizt þeim.“
Hún þagnaði og strauk sér þreytulega yfir augun.
„Þeir áttu ekki föður nema skamman tíma og gátu því
aðeins sótt ráð til mín. Þau virtust samt gefast vel, og þeir
vom lífsglaðir ungir menn. Ég var stolt af þeim. Ég hélt,
að þeir væm komnir yfir erfiðasta hjallann, var svo fávís,
að ég vissi ekki að erfiðleikar þeirra vom rétt að byrja,
og þá gat ég á engan hátt komið þeim til hjálpar."
Hún tók sér málhvíld og horfði á Bimu.
„Ég er móðir, eins og þú sagðir áðan,“ tók Lovísa á ný
til máls. „Móðir, sem horfir á syni sína mæta ástinni, og
það er sjálfsagt vegna þess, að það eru drengirnir mínir,
að ég hélt ekki, að hún yrði þröskuldur á vegi þeirra.“
Það færðist roði fram í vanga Bimu, eins og þessi orð
hefðu snert viðkvæman streng í brjósti hennar. En Lovísa
lézt ekki taka eftir því. Látum vera, að hún finni aðeins
til, hugsaði hún. Hvað er það á móti allri þeirri vanlíðan,
sem hún hefur skapað Skúla? Samt þegar hún horfði á
þetta stúlkubarn — hún var varla meira samanborið við
þá lífsreynslu, sem hún hafði sjálf að baki — fann hún,
hve ójafn þessi leikur var.
Hún sá ekki lengur í augu Bimu, því að löng bráhárin
skýldu þeim. Hún gerði enga tilraun til að verja sig.
Kannski átti hún engin viðhlítandi vopn?
Aðeins mynd af ungum, dmkknum manni kom Lovísu
til að halda áfram:
„En þeir standa nú samt báðir við þann þröskuld. Hvers
vegna veit ég ekki. Sá tími er liðinn, þegar þeir komu með
raunir sínar til mín. En ég hef aftur á móti orðið vitni að
því, að eldri sonur minn sækir sér athvarf þangað, sem
ég hélt að hann mundi aldrei fara. Svo oft hef ég varað
hann, og þá báða, við þeim bölvaldi, sem áfengið er mörg-
um.“
Birna greip andann á lofti, en það aftraði þó ekki
Lovísu frá því að ljúka máli sínu:
Heima er bezt
297