Heima er bezt - 01.10.1976, Page 9

réttarinnar og betri húshrossin, þar á meðal folöldin
eða nú orðið veturgömul tryppi öll þau betri, en þau
lakari voru skilin eftir heima.
Eftir fyrstu sumarhelgina voru hey orðin lítil eftir
handa sauðfénu, sjáanlegt var að það mundi endast illa
handa öllu fénu ef vorið yrði kalt. Þá afréð faðir minn
að láta reka yngri ærnar og gemlingana fram á Egils-
dal. Þetta voru kindurnar sem ég hirti um veturinn.
Kom nú vel að haldi hve þær voru vel aldar. Enda mest
eftir af heyi hjá tvævetlunum og á þær heyleyfar helst
að treysta handa eldri ánum sem eftir voru heima, því
þeirra heyforði var orðinn ákaflega rýr.
Við fórum þrír með féð fram í Egilsá — faðir minn,
Þorlákur Thórarensen vinnumaður og ég. Mig minnir
að kindurnar væru 96. Tæpar 70 sem ég hirti um vetur-
inn og eitthvað 12 eða 13 tvævetlur sem voru í öðru
húsi og með voru svo tekin fóðralömb — prestslömb —
fram á bæjum á leiðinni. Við gistum á Egilsá nóttina
eftir, faðir minn og ég, Þorlákur hélt heimleiðis um
kvöldið. Kindunum var gefið hey um kvöldið og morg-
uninn eftir. Svo voru þær reknar upp á Egilsdal og
sleppt. Þá var veður sæmilegt en þó hálf kalt, en mað-
ur hugði að vorið væri í nánd. Eftir það héldum við
feðgar heirn. Búið var að sleppa þó nokkuð mörgu fé
á Egilsdal neðan úr sveit fyrir alllöngu. Það voru
gemlingar frá Stóru-Ökrum og Minni-Ókrum. Þegar
liðnir voru nokkrir dagar, eitthvað þrír, fjórir, eftir að
fénu var sleppt fram á Egilsdalinn, brast á stórhríð af
norðri, sem stóð í sólarhring eða meir. Þegar rofaði til
fórum við þrír frameftir að vitja um féð og jafnvel til
að sækja það, ef okkur svo litist. Það voru Jóhannes
Jónsson á Stóru-Ökrum, Jón Guðmundsson bóndi á
Minni-Ökrum og ég. Við fórum af stað frá Miklabæ
úr dagmálum og gcngum fram að Egilsá. Þar stönsuð-
um við eitthvað töluvert. Héldum þaðan upp á hálsinn,
upp frá bænum og svo ofan í dalinn. Færð var sæmileg
nokkur snjór ið efra en minna er nær dró árgilinu.
Féð var allt niður í árgilinu því þar hafði snjóinn lítt
fest eða ekki. Virtist okkur því líða sæmilega, eftir
ástæðum. Man ég að Jóhannesi varð að orði: „Ég sé
það á ykkur að þið ætlið að láta féð kyrrt að þessu
sinni, en óálitlegt er að hafa það hér í þessu tíðarfari
sem nú er og væri mér næst skapi að fara heim með
Akragemlingana ef eitthvert hey væri til að gefa þeim“.
Það varð úr að við létum það ciga sig þarna enda vcður
heldur batnandi í þann svipinn. Héldum við svo heim
á leið og komum heim um náttmál. Þá var mjög harð-
indalegt í Blönduhlíð og um allan Skagafjörð. Snjór
yfir allt, aðeins sorfnir þúfnakollar uppúr fönninni.
Flestir nær búnir mcð hcy og fáir aflögufærir. Man þó
eftir tveimur bændum sem förguðu heyi, það voru Sig-
urður Sigurðsson, bóndi á Víðivöllum og Stefán Sveins-
son, bóndi á Uppsölum. Einnig var Pétur Andrésson,
bóndi í Stokkhólma mjög gróinn í heyfyrningum og
hjálpaði mörgum bæði austan Vatna og vestan.
Eftir fáa daga var aftur lagt af stað til að vitja um
féð sem framfrá var. Þá fórum við tveir frameftir
Kristján Gíslason, vinnumaður frá Stóru-Ökrum og
ég. Kiddi var tveimur árum eldri en ég. Við fórum
heimanað síðla dags. Veður var bjart en uppgenginn
þokubakki eða hríð til hafsins jafnt Tindastól. Við fór-
um fram í Egilsá um kvöldið og litum upp á dalinn til
kindanna, sem allar voru á Heimdalnum. Virtist okkur
að þeim liði þá sæmilega. Eitthvað hafði roðnað þar
framan um hlíðar, og sólin hafði skinið þann daginn.
Þá nóttina á eftir gistum við Kiddi á Egilsá. Um kvöld-
ið var alldrungalegt og hríðarlegt orðið að sjá ofan til
héraðsins, dimmur þoku- eða hríðarmökkur inn með
fjöllunum. Þegar við vöknuðum morguninn eftir var
komin dimm norðanhríð og allhvasst. Hríðarstrenginn
lagði neðan úr sveitinni og yfir Norðurárdalinn neðan-
verðan og upp á Egilsdal. Sýndist okkur þá engin leið
að hafa kindurnar lengur á Egilsdalnum. Fórum við
um morguninn að smala dalinn. Við fengum Friðfinn
bónda með okkur upp á dalinn. Gengum við svo allan
Heimdalinn, fórum fram fyrir Þambaragil ið fremra og
allt framundir Grjótá. Smalamennskan gekk vel þó á
væri hríð og alldimm með köflum. Kindurnar sýndust
vera sæmilega á sig komnar eftir þennan tíma á Egils-
dalnum. Man að Friðfinnur sýndi okkur tvo svarthött-
ótta gemlingaskekla sem þeir Borgargerðisfeðgar áttu
og höfðu sleppt á Egilsdal snemma á Einmánuði. Þeir
voru styggir og vel sprækir. Friðfinnur kvað það sanna
þrautseigju Egilsdals ef hann gæti fóðrað slíka skekla
í harðindatíð seinnipart vetrar og vors. Ég held að þeir
höttóttu hafi lifað harðindin af.
Þegar við komum að Egilsá með féð var enn lenju-
hríð, en ekki hvasst, en hríðarstrengurinn stóð neðan
meira upp á Egilsdalinn. Við beittum fénu heima á
Egilsá meðan við átum dögurð, og fórum okkur að
engu óðslega en vorum þó hálf ráðþrota hvað til bragðs
við ættum að taka með kindurnar, sem voru eitthvað
um 150 talsins. Þegar við vorum að ræða þetta um
þverkné okkar, hvað upp skyldi taka, kom Bjarni bóndi
í Borgargerði. Hann sagði að nú væri alveg blíðalogn
í Borgargerði og þar hefði ekkert hríðað nú, algjörlega
hefði skipt um veðurlag miðja vegu á milli bæja Borgar-
gerðis og Egilsár. Það var Bjarna ráð mjög eindregið,
að við færum með féð fram í Borgargerðisfjall og hefð-
um það þar þangað til eitthvað skánaði tíðarfar svo
hægt væri að sleppa því aftur á Egilsdal, áleit farsælla
mundi að halda sér að þessum fjallkjálka en að setja það
út yfir Norðurána í Silfrastaðaf jallið, sem okkur var nú
mjög farið að detta í hug að gera, því þar tók alltaf
strax upp snjóinn þó að hríðaði með köflum.
Það varð að ráði fyrir okkur að við fórum eftir til-
lögu Bjarna. Féð rákum við svo seinnipart dagsins fram
í Borgargerði. Þá var kominn til samfylgdar við okkur
Jóhannes Bjarnason frá Borgargerði sonur Bjarna
gamla. Okkur gekk vel með kindurnar fram eftir, utan
þess að einn gemling varð að bera lengst af. Það var
grár gemlingur frá Stóru-Ökrum. Hann hafði haft vo-
metu um veturinn og þess vegna þolað verr harðindin
en hitt féð. Jóhann fékk ágirnd á honum og falaðist
eftir að fá hann keyptan, bjóst við að hann mundi lifa
á landgæðunum í Borgargerði. Hann hafði sérstaka
Heima er bczt 333