Heima er bezt - 01.11.1984, Blaðsíða 30

SIGURLAUG GUÐMUNDSDÓTTIR
frá Eyvindarstöðum
„Blessaður gamli Rauður
minn “
Sigurlaug segir hér
átakanlega sögu af
athyglisgáfu og tryggð
hests, sem reyndist
mun skarpari en
„mannskepnan“, þegar
á reyndi.
Ekki var nóg með að
„gamli Rauður“ hefði
stálminni, heldur tjáði
hann sig á sterkan hátt.
Heima er bezt hvetur
lesendur til að senda
blaðinu frásagnir af
þessu tagi.
Mig hefur lengi langað til að skrásetja
eina dýrasögu sem móðir mín sagði mér er
ég var ung að aldri, Læt ég nú loks verða
af því, enda ekki seinna vænna. En áður
en ég segi söguna verð ég að rita nokkur
formálsorð.
Móðir mín, Þorbjörg Jónatansdóttir,
þingeyingur að ætt, var fædd á Hámund-
arstöðum í Vopnafirði 7/12 1871. Þar
bjuggu þá foreldrar hennar og föðursyst-
kini, því þar var tvíbýli. Hún var yngst
fjögurra systkina, og aðeins tveggja ára,
þegar hún missti móður sína. Hin syst-
kinin voru þá orðin nokkuð stálpuð og
tveir eldri bræðurnir komnir undir ferm-
ingu. Faðir hennar var fátækur, enda vín-
hneigður, en þó gat hann einhvernvegin
baslað við að sjá um eldri systkinin með
aðstoð systkina sinna og annarra skyld-
menna. Fyrir móður minni virtist þá ekk-
ert liggja annað en sveitin, svo sem var
ekki óalgengt á þeim tíma. Þá buðust
bamlaus hjón, sem bjuggu á hluta af
Strandhöfn í Vopnafirði, til að taka litla
munaðarleysingjann meðgjafarlaust, og
fór hún til þeirra, en faðir hennar mun
samt hafa greitt þeim eitthvað með henni
eftir því sem hann mögulega gat.
Ekki var hægt að segja að mamma yrði
eins óheppin eins og margir munaðar-
leysingjar urðu oft hér áður. Fóstra henn-
ar var henni aldrei vond og lét hana kalla
sig mömmu, en lítið var um móðurblíð-
una sem hún sýndi henni, og lét hún hana
vinna mikið meira en þrek hennar þoldi.
En mamma var seinþroska líkamlega,
lengi frameftir.
Tvíbýli var í Strandhöfn, og þar eins og
annarsstaðar var fært frá ám. Voru ærnar
af báðum bæjunum látnar ganga saman
og voru það vanalega 90 ær af báðum
bæjum. Þegar mamma fór að stálpast var
hún látin sitja ein yfir þeim öllum, nema
rétt fyrstu dagana. Þætti það sjálfsagt of-
ætlun nú, bami langt innan við fermingu.
En þetta tókst þó sæmilega. Sagði mamma
að líklega hefði það verið sér hjálp, að hún
var mjög söngelsk, og lærði snemma mik-
ið af ljóðum og lögum. Sagðist hún oft
hafa sungið mikið í hjásetunni og hefðu
æmar þá sýnilega orðið spakari er hún fór
að syngja.
Aldrei skorti mömmu fatnað eða mat,
en oft sagðist hún hafa grátið í einrúmi
þegar fóstra hennar, sem var mjög verk-
hög og saumaði allt upp á heimilisfólkið,
var að sauma föt handa dóttur sinni, því
hún hafði verið gift áður og átti eina dótt-
ur af fyrra hjónabandi. Hefði dóttirin
alltaf fengið föt úr fínna efni en hún, —
tökubarnið. Fóstra hennar var mikil
hannyrðakona og kenndi hún dóttur sinni
allar mögulegar hannyrðir, en mömmu
kenndi hún ekkert svoleiðis, nema kross-
saum og glitsaum, og svo líka spjaldvefn-
að og að stíma. En mamma, sem var mjög
næm á allt, bæði bóklegt og verklegt, lærði
samt ýmislegt af því að horfa á þegar verið
var að kenna fóstursystur hennar.
Þá voru auðvitað engir barnaskólar, en
fóstra hennar kenndi henni sjálf að lesa og
líka að skrifa, því hún kunni það, þó ekki
væri það algengt þá að konur lærðu skrift.
Sambýlismaður fósturforeldra mömmu
hafði verið lengi í siglingum, sem svo var
kallað, og var vel að sér, bráðskýr maður.
Var hann mömmu mjög góður, og ef hún
átti nokkra frístund, var hann alltaf að
fræða hana um lönd og álfur er hann hafði
komið til. Einnig kenndi hann henni
undirstöðuatriði í reikningi. Fósturfor-
eldrar hennar létu það afskiptalaust, en
hún hafði mikið gagn af þessu. Fóstri
mömmu var henni alltaf mjög góður, en
hann réði litlu á heimilinu, enda mikill
óreglumaður. Systir fóstru hennar, sem
líka var á heimilinu var henni góð og
einnig fóstursystirin.
Þannig liðu árin þar til mamma fermd-
ist. Þá fluttu fósturforeldrar hennar til
Ameríku og öll sú fjölskylda. Einnig föð-
ursystkini mömmu og yngsti bróðir. Það
frændfólk hennar vildi endilega taka hana
með, en hún kvaðst ómögulega hafa getað
hugsað sér að fara af landi burt. Hefðu þó
kjör hennar þá sjálfsagt orðið önnur.
Réðist hún eftir þetta í vist til hjóna sem
bjuggu á hálfum Eyvindarstöðum í
Vopnafirði. Þar var hún í eitt ár. Þá fluttu
þau hjón á aðra jörð. Mamma réðist loks
vinnukona til systkinanna, sem bjuggu á
hinni hálflendunni af Eyvindarstöðum.
Og að nokkrum árum liðnum giftist hún
elsta bróðumum þar, Friðriki að nafni.
350 Heima er bezt