Æskan - 01.09.1968, Blaðsíða 20

MIKLIR MENN
U THANT
Alheimsritarinn er starf
framkvæmdastjóra Sameinu'öu
l)jóðanna oft kallað. Síðan sam-
tökin voru stofnsett árið 1944
hafa aðeins þrír menn gegnt
þessu mikla embætti. Fyrstur
var Norðmaðurinn Trygve Lie,
þá kom Svíinn Dag Hamrnar-
skjöld, og eftir að hann fórst i
flugslysi 1961 tók við starfinu
Burmamaðurinn U Thant, og
hefur hann gegnt starfinu síð-
an. U Thant er fæddur 22. jan-
úar 1909. Foreldrar hans áttu
fallegasta húsið í Pantanow,
tveggja hæða liús úr tekki.
Fjölskyldan átti hrisgrjónaakra
og hafði svo auk þess nokkurn
l)úskap með alls konar naut-
pening.
Viku eftir fæðingu drengsins
var lionum i fyrsta siun þveg-
ið um liöfuðið, það er að segja
á hátíðlegan hátt, því skirnar-
atliöfnin er fólgin í því að þvo
harni um höfuðið. Nafn liafði
ekki verið valið, en ættingi
einn, sem viðstaddur var, lagði
til að hann héti Thant en það
þýðir „hreinn“, og foreldrarn-
ir féllust á nafngiftina.
Thant var elztur fjögurra
hræðra. Þeir voru aldir upp í
góðum búddhiskum siðum og
urðu að beygja sig niður í duft-
ið fyrir líkneski Búddlia á
liverju kvöldi áður en gengið
var til náða.
Faðir hans var einasti mað-
urinn í borginni, sem kunni
enska tungu, og liann átti gott
bókasafn á ensku, þar sem
drengurinn gat mettað lestrar-
hungur sitt.
Þegar Thant var fjórtán ára,
missti liann föður sinn. Það var
344
mikið áfall fyrir fjölskylduna.
Tliant varð að hætta víð að
verða blaðamaður, og einnig
varð hann að hætta við fjög-
urra ára háskólanám, sem hanii
hafði einsett sér að stunda. f
stað þess fór hann til liöfuð-
borgarinnar, Rangoon, og var
þar í tvö ár, vann og nam.
Hann skrifaði i hlöð og tók
þátt í umræðufundum á vegum
háskólans. Og síðast en ekki
sizt, hann kynntist U Nu, er
siðar varð forsætisráðlierra og
hann varð bezti vinur hans.
Hann kom aftur heim til
heimaborgar sinnar 1928 og tók
kennarapróf, og sama ár var
hann gerður að skólastjóra.
Litlu síðar var hann gerður að
yfirskólastjóra eða námstjóra.
Svo leið að þeim tíma, er
Japanar réðust inn í Burma
og hernámu landið árið 1942.
U Thant var kallaður til Rang-
oon, en fékk að fara heim aft-
ur. Hann varaðist árekstra við
Japani. Meðal annars fjarlægði
hann úr bókasat'ni sínu allar
bækur, sem leitt gátu í ljós,
að hann var andfasisti. Hann
gekk i andspyrnuhreyfinguna
og fékk meðal annars það verk-
efni að útvega hrísgrjón, sem
fela átti á vissum stað og
geyma þar, unz unnt væri að
gera uppreisn gegn Japönum.
Hernámsyfirvöldin tóku þó að
gruna hann um græsku, enda
lét hann hjá liða að gera jap-
önsku að skyldunámsgrein í
skólunum, sem voru undir
hans stjórn. Hann afsakaði sig
með því, að sér liefði ekki tek-
izt að fá hæfa kennara, en
liann fékk að heyra það, að
dauðadómur vofði yfir lionum.
En svo kom að því, að and-
spyrnuhreyfingin og banda-
r
menn gátu gert árás og rekið
Japani úr Rangoon í maí árið
1945.
Eftir stríðið Jiurfti að sam-
eina þjóðina og skapa nýtt
þjóðfélag miðað við nýjan tíma
U Thant gerðist nú eldheitur
baráttumaður þessa nýja tíma,
og vinur lians, U Nu, varð for-
sætisráðherra landsins. Nú tók
U Thant við hverju emhættinu
af öðru, og árið 1957 var liann
sendur til New York sem aðal-
futltrúi þjóðar sinnar hjá Sam-
einuðu þjóðunum.
Eftir að Dag Hammarskjöld
fórst í flugslysinu 17. septemb-
er 1961, fóru fulllrúar á þingi
SÞ að leita að manni í staðinn
fyrir Hammarskjöld, og sú leit
endaði með því, að U Thant var
ráðinn í það mikla starf til
eins árs. Ári síðar var hann
svo ráðinn til fjögurra ára til
viðbótar. Árið 1966, er ráðniiig-
artíma hans var lolcið, ætlaði
iiann að láta af störfum, en
ekkert samkomulag stórveld-
anna náðist um nýjan mann í
starfið, og varð það úr, að
flestar þjóðir samtakanna skor-
uðu á liann að gegna embætt-
inu áfram lil næstu fjögurra
ára.
Dagurinn hefst snemma lijá
U Thant. Hann fer á fætur kl.
6.30 og byrjar daginn með hug-
leiðingu. Síðan les liann blöð,
hlustar á vissa fréttaþætti og
Geislar (rá Akureyri.
Myndin er af hljómsveitinni Geislum frá Akureyri.
Geislar eru örugglega mörgum lesendum Æskunnar
vel kun-nir. Geislar hafa skemmt á mörgum skemmti-
stöðum um land allt. En hverjir eru Geislar? Jú, því
er auðsvarað, talið frá vinstri eru þeir: Pétur Hjálmars-
son, bassagítar, Ingólfur Björnsson, rythmagítar, Helgi
Sigurjónsson, orgel, Páll A. Þorgeirsson, trommur,
Sigurður J. Þorgeirsson, sólógítar.
Bygging SÞ í New York.
snæðir morgunvei'ð. Hann er
vanalega kominn til skrifstofu
sinnar klukkan 9. Vinnudegin-
um lýkur yfirleitt ekki fyrr en
kl. 8—9 á kvöldin, og það sem
eftir er kvöldsins les hann og
borðar hurmiskan kvöldmat
með lionu sinni. Jafnvel á
kvöldin hefur hann ekki alltaf
frí. Stundum þarf liann að fara
yfir skýrslur heima hjá sér.
En liálfan laugardaginn og all-
an sunnudaginn á hann frí,
svo fremi ekki séu einliver sér-
stök mál, sem kalla að.
U Thant lieimsótti ísland
sumarið 1967.