Æskan - 01.05.1974, Síða 37

Tímóteusarvélin.
Þrætt gegnum lykkjurnar.
Gáfnapróf
unglingsaldri finnst manni framtiðin rósrauð og björt
. og allir vegir auðfarnir. Eitt starfið öðru glæsilegra
9ur hugann og gefur fyrirheit um efni, afrek og heiður. Einn
9'nn kýs drengurinn þetta hlutskipti, annan hitt, og hver veit,
Vorí valið verður að lokum rétt? — Sjaldnast hittum við fullorð-
n’ann, sem er viss um, að hann sé á réttri hillu I Kfinu.
'nn
Man
9|r siá glöggt, að þeir eru það ekki, en um seinan.
þcer lö"in9arSt°ðVar 1 starfs9reinava,i eru a|9en9ar erlendis.
. r t'yggja mest á gáfnaprófum, sem sálfræðingar og skólamenn
I utbúið. Aðferðirnar eru margar og nokkuð sundurleitar. Eng-
g er fullkomin og túlkun á útkomu prófanna getur orkað tvímælis.
1 ,angfiestum tilfellum reynast einkunnir þeirra réttar ( megin-
®tnðum.
^ Gáfnaprófin verða oft villandi, ef vitsmuni unglingsins á að
Urn a.6ttir Þv(, i1V0rt I1300 svarar eða svarar ekki á takmörkuð-
skil mínútufiöida Þeim spurningum, sem heimta ihugun. Fjörugur
Verg"n9Ur er ekki ætið auðkenni mikilla gáfna. Margur krakki
sky|Ur ' vandræðum með spurningu eins og þessa: Hvað ertu
0^ Ur syni mannsins, sem á systur konunnar hans föður þlns?
Po Qetur hann vel verið vísindamannsefni.
Miklu tryggari eru gáfnaprófin um handleikni, „smiðsauga",
skyn á hlutföll, liti o. s. frv. Ensk ráðleggingastofa fyrir iðnnema
birti nýlega rannsóknir á nærri 500 börnum 4 s.l. ár. Þar af var
118 ráðlagt að hverfa frá starfsvali sínu. Af 345, sem vottuð voru
hæf til tiltekins starfs og tóku það, hafa yfir 300 reynzt vel siðan.
Við prófin er t. d. notuð „Tímóteusarvélin". Hún er auðveld
laghentum, en i meira lagi duttlungafull, og fyrirgefur klaufunum
enga ónákvæmni i þvi að fyigja forskriftum. Þeim vélarhlutum,
sem lausir eru, þarf stöðugt að halda i samstarfi. Með nógri að-
gætni má lagfæra villurnar jafnóðum. Sá, sem ekki fær vélina
til að starfa viðunanlega, hefur slæmt útlit fyrir að verða hæfur
vélamaður.
Annað áhald er til að mæla handlipurð og flýti. Nálþráð á að
draga gegnum fjöldamargar lykkjur. Það er meðallag að Ijúka
5 lykkjuröðum á 3 mínútum, en til þess að fá góðan vitnisburð,
þarf að Ijúka 8 röðum á þeim tíma. Það er próf fyrir klæðskera-
efni, skósmiðsefni, skurðlæknisefni.
Skyn rúms og hlutfalla, verksýni, er m. a. prófað með þvi að
raða saman misstórum spjöldum í tilheyrandi op þannig, að þau
fyllist nákvæmlega og ekki gangi af smágöt og spjöld, sem eru
of fá og stór i þau. Það er próf fyrir teiknara, auglýsendur, klæð-
skera o. s. frv., og getur snert flestar starfsgreinar handíða og
tækni.
Tíminn, sem til þessara prófa fer, er afar misjafn, og taugaóstyrk-
ur við prófin verkar oft á niðurstöður. Mjög mikið af vitnisburðun-
um þarf því, eins og við er að búast, að fara eftir persónulegu
mati þeirra, sem eru prófdómendur.
^egar þau voru komin svo langt, að
oli só heim til s(n, sleppti tófan hæn-
Unni, og hún dikaði heim til s(n, eins
fliótt og hún hafði fætur til.
"Úr þvi að ég hef hjálpað þér,“ sagði
totan, „þá er bezt, að þú gerir mér
9feiða. Þú átt að draga af mér refs-
e,9inn. Betri greiða getur þú ekki gert
mér.“
Óli-Pétur gerði það. Og þarna stóð
'ófunnar stað ofurlftil prinsessa fyrir
raman hann. Hann ætlaði varla að trúa
'num eigin augum. En prinsessan
Sa9ði:
„Einu sinni átti ég að gæta hænsna
heima I kóngsgarði, eins og þú heima
hjá þér, en þá kom seiðkerlingin frá
Gagghaugum og ætlaði að stela beztu
hænunni okkar. Ég æpti og orgaði, svo
að hún þorði það ekki, en þá varð hún
svo reið, að hún lagði á mig, að ég
skyldi verða að tófu. Og síðan hef ég
orðið að snuðra um í skóginum og stela
hænum til þess að draga fram Kfið."
Og nú getið þið gizkað á, hvernig fór.
Óli-Pétur og prinsessan giftust auðvitað
þegar þau voru orðin nógu gömul til
þess. Og góða hænan verpti og gagg-
aði og verpti aftur. Og hún verpti gull-
eggjum. Og þau seldu gulleggin og
keyptu sér mat og föt f staðinn og ann-
að, sem þau vanhagaði um. Þau eign-
uðust mörg börn, og börnin gættu
hænsnanna, eins og foreldrar þeirra
höfðu gert. Og allt lék f lyndi, því að
þau áttu nóg af hænum, og hænurnar
verptu nógu af eggjum, og aldrei týnd-
ist hæna hjá þeim framar, þv( að seið-
kerlingin á Gagghaugum var steindauð.
35