Dýravinurinn - 01.01.1893, Blaðsíða 48

44
Eptir að jeg í nokkra daga hafði vandlega skoðað þessar helgrímur, varð
jeg sannfærður um, þegar á allt er litið, að eingin þeirra væri jafnhentug fyrir ís-
land eins og helgríma sú, sem óðalsbóndi Einar Guðmundsson á Hraunum hefur
nýlega fundið upp, af því að hún er bæði handhæg og miklu ódýrari en allar
hinar. Nokkur reynsla er feingin fyrir því, að helgríma þessi er fullnægjandi til
að gjöra skepnuna meðvitundarlausa með henni, því næstliðið haust var hún reynd
við slátrun á mörg hundruð fjár af tveim verslunarstjórum við Eyjafjörð, einnig á
Siglufirði og Sauðárkrók og hjá nokkrum reglusömum bændum upp til sveita.
Upprunalega var helgríma þessi nokkuð veikleg svo hún bilaði stundum þegar
klaufalega var slegið, en með dálítilli breytingu hef jeg ráðið bót á þessu, svo nú
verður eigi annað sjeð en hún sje fullsterk og nægileg til að rota með hverja
sauðkind, ef laglega er slegið; auðvitað þarf lag og æfíng til þessa verks eins og
hvers annars; má því eigi upp gefast eðakenna verkfærinu um, þó í byrjun kunni
að misheppnast fyrsta högg.
Erlendis er alvenja að drepa hesta og nautgripi með rothöggi, en opt
verða þau fleiri en 1—2—3 þegar klaufalega er slegið og eingin gríma er höfð
fyrir augunum. J>að er skiljanlegt að þegar eingin gríma er höfð, þá sjá skepn-
urnar þegar höggið ríður að, en við það verða þær hræddar, og höggið óvíst,
þegar skepnan ósjálfrátt víkur höfðinu undan högginu. Við helgrímuna er sá
stóri kostur, að skepnan sjer ekkert og veit ekkert áður en róthöggið riður að.
Svín, sauðfje og kálfar er stúngið undir bóginn í hjartastað, opt misheppn-
ast það hjá óvönum eður skeytingarlausum og hlítur þá að vera mjög kvalafult
fyrir skepnuna, einkum þó fyrir svínin, sem látin eru í heitt vatn áður en blóðið
er runnið úr þeirn, svo að hárin losna af þeim. þ>egar búið er að rota stórgrip-
ina, eða stínga svínin og sauðfje, er stúngið í hálsinn á skepnunum og þar út um
tæmt blóðið. Að stórgripum undanteknum hángir svo höfuðið við kroppinn,
meðan verið er að selja hann í smákaupum; þetta mun mest gjört til þess, að
kaupendur sem ekki eru allir fróðir, sjeu eigi narraðir.
A íslandi er slátrunaraðferðin nokkuð á annan hátt. Hestar og nautgripir
eru skotnir alstaðar þar sem jeg þekki til; á því óska jeg eingrar breytingar,
heldur þvert á móti óska, að sú venja verði tekin upp, ef önnur aðferð er enn þá
höfð einhversstaðar á landinu. A ýngri árum mínum sá jeg nautgripi »svæfða«,
það er: stúngið með tvíeggjuðu oddjárni niður í banakringluna og mænan skorin
sundur; ef þetta er gjört af æfðum manni og misheppnast ekki, þá er sá dauði
kvalalaus, en jeg sá svæfínguna stundum misheppnast og tek því byssuskot af
æfðum manni fram yfir alt annað; en æskilegt væri að menn vildu vera svo mann-
úðlegir, eð festa blöðku eða poka fyrir augun á hestinum og nautgripunum áður
en skotið er, svo skepnan sjái ekki þegar byssunni er miðað.
f>ó jeg álíti ekki mjög ábótavant með slátrun á stórgripum, þar sem jeg þekki
til á íslandi, þá er öðru máli að gegna með slátrun á sauðfje. Hún þarf mikið að
breytast til batnaðar. |>ar er skepnan tekin með fullri meðvitund, lögð niður og
fótunum haldið af einum manni, en annar sker skurð þvert yfir hálsinn; þetta eru