Dýravinurinn - 01.01.1916, Blaðsíða 57

53
lá afvelta og gat ekkt bjargað sér (bls. 40). Og beinlínis sýnir það vitsmuni, þegar hund-
urinn Snell (bls. 41) ber bréf lil næsla bæjar og fer ætíð með bréfin eftir brú á ánni,
svo þau blotni ekki og fer upp á baöstofugiugga, þegar bærinn var lokaður, til að skila
bréfunum. í danska Dýravininum er saga af liundi, sem bar bréf milli bæja, rnjög lik
þessari. Framsýni er það einnig lijá hundinum, þegar liann legst á velling eða aðra
hluti úr farangri eigandans. Hans liugsun er, að eigandinn muni sakna hlutarins og
koma til að sækja hann, svo þá geti liann fundið eigandann, þess vegna bíður hann.
Sarna hugsun hefir vakað fyrir aumingja »Dogg«, þótl hún misheppnaðist (bls. 37). En
trygð hans að deyja á töskunni er fáu mannlegu likt, öðru en móðurástinni.
Omótmælanlega er sú liugsun sprottin aí fyrirhyggju og viti, þegar hundarnir
og hrafnarnir grafa niður leifar sínar. Pcgar þeir eru orðnir svo saddir, að þeir koma
ekki meiru í sig, þá fara þeir með leifarnar á afvikinn stað og grafa þær þar niður, svo
aðrar skepnur ekki finni þær. En þegar þeir seinna eru orðnir svangir, þá l'ara þeir
til staðarins aftur og éta leifarnar, en til þess að finna þær, liafa þeir orðið að setja á
sig staðinn, og til þess þurfa þeir að hafa minni og fyrirhyggju.
Að neita því, að nefnd dýr liafi vit — minrii og skilning — virðist mér fjarri
sanni. Pó þeir lærðu menn kalli það eðlishvöt, að hestana langi lil þess að fara til æsku-
slöðva sinna, þá geta þeir þó ekki neitað því, að heslarnir gætu ekki komist þangað,
nema þeir hati minni og skilning, þeir verða að liafa vit á því, i hverja átt æskustöðv-
arnar eru, og liver Ieið liggur þangað, og hvernig þeir eiga að komast hjá lorfærum,
sem á leiðinni eru.
Pegar mönnum skilst það, að dýrin hafi vit og réll gaguvart mönnunum, þá
batnar meðferð þeirra. Fyr á timum, var farið með Svertingja, eins og dýrin nú, þeir
voru réttlausir, barðir áfram með svipum, foreldrar slitin frá börnum og lijón voru
skilin sundur og seld sitt i hverja áttina. Bænir og grálur hjálpaði þeim ekkert. Þeir voru
þá álitnir að viti, svipað því sem dýrin eru skoðuð nú. En síðan Bandaríkjamenn
gáfu öllum Svertingjum frelsi, og þeir sýndu, að þcir gátu lært bókfræði i skólum, og
margs konar handverk og iðnað, þá breyttist liugsunarhátturinn og sambúðin livítra
manna við þá.
Legðu það á minnið, lesari góður, að dýrin hafa vil og sársaukalilfinning í
liugsun og holdi. Og enn fremur að mennirnir hafa slcyldur við dýrin, sem þeir eiga að
uppfylla, þar af er eilt — nákvæmni og góð meðferð. — Tr. G.
Sálarlíí (lýrsi.
(Tekiö úr visindarili).
Heimspekingurinn Descarles var þeirrar skoðunar, að dýrin væru algerlega sál-
arlausar »vélar«, sem enga hugsun gætu haft. Petta bendir á, að Descartes hafi varla
haft mikil kynni af skepnum, og frá þessari skoðuu eru menn nú á dögum alment liorfnir.
Eins og nú er farið að tíðka rannsöknir á sálarlífi manna og »hugsa sér« livern-
ig það sé og lögmál þess, eins er nú farið að gera tilraunir í þá átt, að kanna sálar-
hæfileika dýranna.
Kannað hefir t. d. verið hvort ýms dýr skynji liti. Petta liefir verið reynt um
ungbörn, þannig að mjólkin þeirra heíir verið látin á mismunandi lita pela. Hefir kom-
ið í ljós að börn iæðast »litblind«, en smám saman læra að gera greinarmun á litunum.
Tilraunir voru gerðar með þremur hundum, einum kelti og einum íkorna, um það,
hvort þessar skcpnur skynjuðu liti. Fyrst voru þau vanin á að leita matar síns í rauð-