Dýravinurinn - 01.01.1916, Qupperneq 68

G4
Pví aö: Hann er sannasl aö segja drepinn kringum alt land, eitthvaö meira
og minna, þegar færi gefst.
Varpeigendur vita petta, en hlifast við að kalla á lögregluna til hjálpar atvinnu
sinni og til verndar fuglinum.
Petta er góðmenska að vísu. En hvað á hún að ná langt? Á hún að ná inn
i eilífðina? — Þessi fugl er einhver fegurst skepna fjaðrakyns í landi voru og til unað-
ar óspiltri augnasjón. Á gagnsmunum hans leikur enginn vafi. Hann er tvimælalaust,
fuglinn sá, gullberi varpeigenda, scm aldrei bregzt verulega, þar sem hann er orðinn
landvanur. — Lögverndin hefir tekið æðarfuglinn undir forsjá sína og lagt sektir við
drápi lians. En fjöldi manna skellir skollaeyrunum við fyrirmælum laganna. Peir látast
ekki skilja, að þessi fugl sé rétthærri, eða eigi að vera, en »hver önnur skepna í sjó«, enda
sé hann og »ómarkaður«! — Svona er landinn á víð og dreif. Hann lýtur ekki lögunum.
Æðarfugladrápið er til skaða og skammar þjóðinni, og ætti að ganga að þeim
mönnum með oddi og eggju laganna, sem ata hendur sinar í blóði hans og eru að þvi
leyti vargar í véum.
Andir.
Andir eru víða í landi voru til gagnsmuna og unaðar. Stórkostleg andavörp
eru t. d. í Mývatnssveit og þó nokkur með fram Laxá og í hólmum hennar og eyjum.
Par er öndunum hlíft að vísu, í varplöndunum sjálfum. En þar sem andir eru á víð
og dreif alviltar, vofir yfir þeim drápshönd almennings alt árið um kring.
Sumar andategundir eru að gereyðast, t. d. toppandir. Stóra toppönd er nálega
útdauð. Pær eru, vesalings fiskiendurnar, friðlausar að lögum — af þvi að þær eta
hornsíli og smábröndur! — Grænhöfðaönd er og mjög á þrotum. Hún er staðfugl hér
og sídvelja, og þess geldur hún. Landanum er sjaldan ant um þá, sem sitja heima,
liérna i landinu. — Fieiri andir geta vel verið á þrotum, þótt ég kunni ekki deili á því
máli til hlítar. En sárt væri til þess að vita, ef vér útryddum öndum vorum á 20. öld
siðmenningarinnar, svo sem geirfuglinn var gerdrepinn fyrir fáum öldum.
JRjópan.
Friðunartimi hennar cr o/ stulliir. Lcyft er að drepa hana ol' snemma á haust-
in, og of langt fram á veturinn. — Rjúpnaveiði er arðsöm atvinna víða hvar. Svo er
það t. d. hér i Pingeyjarsýstu. Sum heimili hafa svo hundruðum króna nemur fyrir
rjúpur sínar. — Og þó gæti verið miklu meiri arðsvonin, ef skynsamlega væri að rjúp-
unni farið. — Byssum og skolmönnum fjölgar ár frá ári og byssur fást nú miklu betri
en áður fengust — aftanhlaðnar og langdrægar, svo að auðvelt er að hriðdrepa rjúpuna
með þeim. — Rjúpan getur vist ekki staðist þessi mörgu morðtól til lengdar og allan
þann aðgang, sem að henni er háður, nema því að eins, að skottíminn sé stytlur mikið.
En nú er leyft að skjóta hana fram fyrir miðjan vetur. Með því móti er mönn-
um veittur aðgangur að henni, þegar hún lendir í bjargarskorti og safnast saman í skóg-
lendinu, litlu og auðnumdu, í heimalöndunum. — Pá er mjög auðvelt að ganga of nærri
þessum vesalingum. Pá getur hún verið mögur og léleg verzlunarvara. Pá er heimsku-
legt að drepa hana og ódrengilegt. — Lang réttast væri að friða rjúpuna alt árið, að
undanteknu tímabilinu frá veliirnóttiim til jóla.
Fuglarnir okkar liafa átt sér og eiga enn þá formælendur fáa. Peir eru oln-
bogabörn, að ósekju. — Fuglarnir ættu að verða eftirlætisbörn þjóðarinnar. Pá par/ nú
að /riða meira en gcrl er. Gnðm. Friðjónsson.
[Grein þessi er kafli úr grein, sem stóð i hlaðinu toNorðurlanda 1907. Friðun fugla er dálitið hreytt
siðan til hóta, en skotmennirnir hafa lílið hreytzt til liatnaðar]. Tr. Ci.