Heimilisblaðið - 01.07.1964, Qupperneq 2

SKUGGSJA
FENIN GARNIR.
Hvar sem menn hafa tekið sér bólfestu hafa þeir
tekið í notkun peninga eða einhvern gjaldmiðil. Jafn-
vel þar, sem varla er um að ræða persónulegan eignar-
rétt, eru til peningar, þótt hvorki séu þeir mynt né
seðlar, eins og þeir eru okkur kunnastir. Steingjald-
miðill sá, sem notaður er á eyjunni Jap í Suðurhöfum,
á að minnsta kosti það sameiginlegt með okkar pen-
ingum, að hann er sjaldgæfur og erfitt að afla hans.
Fyrir einn af risapeningum eyjarskeggja, sem helzt
líkjast mylnuhjóli (1), er hægt að kaupa heilt þorp
eða plantekru, því að á Jap fyrirfinnast engir steinar
— þaö verður að sækja þá langa og hættulega leið
í steinnámurnar á eyjunni Palau, sem liggur langar
leiðir frá Jap. — Kauri-skeljamar (2) eru líka not-
aðar sem gjaldmiðill. Þaö er ekki hægt að sópa þeim
saman eftir viid á ströndinni, því að þær eru sjaldgsef'
ar og negrarnir leggja á sig mikla fyrirhöfn til að
afla þeirra. — Slegnir peningar hafa ekki alltaf verið
kringlóttir. Gömlu kínversku peningarnir, sem notaðif
voru fyrir 2000 árum (3), líktust mest þvottaklemmUJn
í laginu. — Fyrstu peningarnir á menningartímabili
okkar voru slegnir i Litlu-Asiu (4). — Fyrir löngo
fundu menn upp á því að miða verðmæti gjaldmiðils
sins við gullþyngd, en nú er löngu hætt að móta gulli®
í peninga, því að hentugra er að fara með það í stykkj'
um eða stöngum. Það er víða notað sem trygging fyrir
seðlum þeim og mynt, sem í umferð eru. Hafa þarf
nákvæma stjórn á seðlaútgáfunni og forðast að gefa
út of mikið af þessum eftirsóttu pappírsmiðum, þvl
að annars mundu þeir glata verðgildi sínu.
EINKENNILEGAR UPPFINNINGAR.
Ekki hafa allir uppfinningamenn verið jafnokar
Edisons. Margt gáfnaljósið hefur talið uppfinningu
sína færa mannkyninu hina mestu blessun, en margar
slíkar uppfinningar liggja enn þann dag í dag ónot-
aðar í einkaleyfaskrifstofunum. Einn þessara vitringa
lét sér mjög annt um öryggismál meðbræðra sinna og
fann upp fyrir okkur regnhlíf með eldingavara, og
dró sá, sem hana bar, jarösambandsleiðsluna á eftir
sér (1). — Annar uppfinningamaður lýsti því yfir, að
í framtíðinni mundu allir ferðast á rafknúnum reið-
hjólum, sem rynnu staur eftir staur eftir símalínun-
um (2). — Margar uppfinningar eru til þess ætlaðar
að gera mönnum lífið léttara, svo sem t. d. sígarettu-
haldarinn. Honum er fest yfir eyrað og nefið, og þá
hafa menn hendurnar lausar til hvers sem vera ska1
(3). — Sagt er, að loftbelgs-jámbrautin hafl í rauh
og veru verið reynd eitt sinn í hættulegu og bröttú
íjalllendi í Kanada (4). Vagninn rann eftir teinuiú
og var loftbelg fest í þak hans, til þess að létta hoU'
um stritið upp brekkuna og verja hann falli. — Einu
fann upp ferðatösku úr korki, sem hafði þann kost>
að ef háska bar að höndum í sjóferð, þurfti ekki ann'
að en tæma töskuna og síðan mátti nota hana sein
björgunarhring (5). — Ein þessara furðulegu upP'
finninga var vatnshatturinn (6). Hann hafði það sér
til ágætis, að þegar eigandi hans ferðaðist um vatnS'
laus héruð, safnaði hatturinn í sig vatni í hvert skipt1
sem rigndi, og mátti svo síðar hella vatninu úr honum
i ílát.