Iðunn : nýr flokkur - 01.04.1919, Blaðsíða 12

254
Sigurður Magnússon:
|I»UNK
við kallað þau bætiefni eða matbæti. Þessi efni
finnast einnig i geri, eggjarauðu, mjólk, kjöti og
jurtafæðu, en eru alstaðar í svo örlitlum mæli, að
örðugt er að finna þau.
Það eru fleiri sjúkdómar en beriberi, sem menn
ætla að stafi af vöntun þessara bætiefna. Má sérslak-
lega nefna skyrbjúg. Hann var áður algengur bér
á landi, sérstaklega i hallærum og á meðal þurra-
búðarmanna, er nýmeti vantaði, mjólk og jurtafæðu.
Enn kemur hann stundum fyrir, sérstaklega í löng-
um sjóferðum, þar sem maturinn er gamall, saltaður,
þurkaður eða niðursoðinn. Hann læknast með ný-
mjólk og grænmeti, sérstaklega með safamiklum
ávöxtum, svo sem sítrónum. Hætiefnin þola ekki lang-
varandi suðu eða langvarandi geymslu í salti, eða
þurkun.
Enn má nefna hinn svokallaða barnaskyrbjúg
(Barlows sjúkdóm). Hann kémur stundum fyrir í
börnum, sem ekki eru á brjósti, en fá að eins soðna
mjólk, þurmjólk eða barnamjöl. Vissast þykir því að
»dauðhreinsa« barnamjólkina við lágan hita (helzt
við 63° í V-2 klukkustund), ef menn eru hræddir við
að nota hana hráa. Beinkröm ætla sumir að einnig
standi í sambandi við bætiefnavöntun.
Enn íleiri sjúkdómar, sem líkjast þeim, sem þegar
hafa verið nefndir, hafa komið í ljós, á þessum síð-
ustu og verstu tímum, sérstaklega í fangabúðum og
meðal ungbarna í ófriðarlöndunum, og koma þeir aí
óbentugri, tilbreytingalausri fæðu, en ekki beint af
því, að fæðan sé ónóg, mæld í hitaeiningum.
Það hefir og komið í ljós, að bætiefnalaus fæða
dregur úr vexti og þroska ungra og vaxandi dýra.
Það er ekki nóg, að dýrin fái nægilega mikið af
hreinni eggjahvitu, kolvetni, fitu og steinefnum auk
vatns. Þau vaxa ekki og fá brált uppdráttarsýki; en
ef þau þar að auki fá örlítið af nýmjólk, eða mjólk,