Iðunn : nýr flokkur - 01.04.1919, Blaðsíða 13

ÍÐUNN|
Bætiefni fæðunnar.
255
sem eggjahvítuefnin eru tekin úr, þá vaxa þau og
þroskast. Það þarf ekki nema örlítið af mjólkinni,
svo litið, að hið eiginlega næringargildi hennar er
hverfandi. Ameríkski visindamaðurinn Collum ætlar,
að i mjólkinni sé tvenns konar bætiefni. Hann nefnir
þau A-efni og B-efni. A-efnið kemur fyrir í mjólkur-
feitinni, smjörinu, en B-efnið í mjólkurvatninu
(mjólkurserum). B-efnið er einnig í geri og plöntu-
fræi, en A-efnið einnig í eggjarauðu og í þorskalýsi,
en ekki í venjulegri plöntufeiti.
í þessu sambandi má geta um eftirtektarverðar til-
raunir, sem gerðar voru nýlega á búgarði í Dan-
mörku, í því skyni að komast að því, hvort hægt
væri að nota undanrennu með plöntufeiti i staðinn
fyrir nýmjólk til þess að ala upp grísi og kálfa.
Bómullarfræolíu, línolíu og kókosfeiti var strokkað
saman við undanrennuna, svo mjólkurblandan varð
jafn feit og nýmjólk. Grísirnir og kálfarnir, sem
plöntufeitismjólkina fengu, þrifust ekki þegar til
lengdar lét; þeir fóru brátt að léttast og fengu jafn-
vel krampa. Enn aðrir grisir og kálfar, sem ekki
fengu aðra mjólk en undanrennu fitulausa, þrifust og
uxu. Þessar tilraunir sanna raunar ekki, að dýrin
hafi vantað bætiefni, því þau fengu öll bæði hey,
hafra og rófur, en þær virðast sanna það, að plöntu-
feiti sé eitur fyrir ung dýr.1) Þetta virðist benda ó,
að smjörliki sé varhugaverð fæða fyrir þörn.
Menn hafa deilt um það, hvernig eigi að skoða
þessi bætiefni eða Vitamin-efni, hvort heldur sem
gerðarefni2) eða sem næringarefni i eiginlegum
1) Orla-Jensen: Vilaminer. Naturens Verden 1. árg., 12. li.
2) Gerðarefni (enzym) eru lifræn efni, sem valda efna-
breytingu án þess að ganga í samband við önnur efni og
án pess að það sjáist, að þau eyðist við það. Pess konar
efni eru t. d. pepsin og lileypir og önnur mellingarefni.