Iðunn : nýr flokkur - 01.04.1924, Blaðsíða 45

iðunn tslenskir fálkar og fálkaveiöar fyrrum. 283
Best veiðihéruð voru talin ísafjarðar-, Barðastrand-
ar-, Húnavatns-, Snæfellsness-, Mýra-, Borgarfjarðar-,
Gullbringu- og Kjósarsýslur, svo og Rangárvallasýsla
með Vestmannaeyjum. Þaðan þóttu fálkarnir þó ekki
eins útlitsfagrir og var það talið slafa af því, að þeir
lifðu mest á sjófuglum og kom fyrir, að á þeim var
einhverskonar kláði og lús. Fyrir hverja af þessum
sýslum var oftast skipaður einn fálkafangari. Á
Norð-Austurlandi voru fálkaveiðar minst stundaðar.
Hvort það heíir stafað af því, að þar væri minna
um fálka en annarstaðar eða vegna flutningserfið-
leika til Bessastaða, er mér ekki kunnugt. En víst er
um það, að árið 1742 er heitið sérstökum verðlaun-
um fyrir alla fálka, sem þar eru veiddir, en í öðr-
um héruðum voru verðlaun auk verðs að eins goldin
fyrir hvíta og hálfhvíta fálka.
í Khöfn voru uú sett á stofn mikil fálkabúr með
mörgum þjónum, tamningamönnum, veiðimeisturum
og valveiða-yfirmeistara. Var hið síðasttalda embætti
eitt hið virðulegasta embætti ríkisins. Pessum fálka-
mönnum þótti aldrei veiðast nóg og skrifuðu sífelt
um það hvort ekki mætti efla veiðarnar og slungu
upp á breytingum á skipulaginu, sem stundum voru
teknar til greina. Mest hvað að þessum skrifum á
árunum frá 1740 og fram yfir 1760. Þeir hugðu að
fálkafangararnir ræktu ekki vel starf sitt og vildu
ekki láta veita sýslumönnum og embættismönnum
veiðileyfi, töldu þá minni tryggingu fyrir því, að
veiðin væri rekin með kappi. Hinsvegar stóð fjár-
málastjórnin, er þótti ganga yfrið fé til veiðanna og
fálkahaldsins, og sú skoðun kom fram frá þeirri
hlið, að fálkaveiöarnar væru svo mikil tekjugrein
fyrir Islendinga, að það væri athugunarvert hvort
ekki væri rétt, að konungur hagnýtti sér veiðina sem
tekjulind fyrir krúnuna og seldi veiðina á leigu eins
og fyr og gert var enn í Noregi. (NHT. II. 380).