Iðunn : nýr flokkur - 01.04.1926, Blaðsíða 17

IÐUNN Öfl og ábyrgð. 95-
þessari ritgerð, sem S. N. er að gagnrýna. Eg orða
það svo í ritgerðinni, að »vér verðum að læra að horf-
ast í augu við þann sannleika, að leiðin, sem mannkynið
hefir farið, er vegur guðs með það«, og að vegurinn,
sem hann hefir farið með mennina, »hefir að mjög
miklu leyti verið vegur þrenginganna, vegur yfirsjón-
anna, vegur hégómans, vegur syndarinnar*. Þessu hefi
eg haldið fram á báðum stöðunum.
En i ritgerðinni útlistaði eg málið nákvæmar. Eg tók
það fram, sem vitanlega er engin nýung, að mennirnir
hafi verið settir, mjög ófullkomnir, inn í mjög takmark-
aðan heim. Eg lýsti, í örfáum dráttum, framþróunar-
baráttu mannkynsins. Eg komst að þeirri niðurstöðu,.
að þar sem þessi væri nú saga mannkynsins, þá hefði
syndin verið óumflýjanleg. Mér finst, að hver heilvita
maður hljóti að komast að sömu niðurstöðu, enda hefir
S. N. ekki reynt með einu orði að hnekkja þessu.
En með þessu er ekki ráðin ein afdýpstu gátum tilver-
unnar. »Af einhverjum orsökum, sem við skiljum ekki nema
að mjög litlu leyti«, stendur í »Gulli«. Vér vitum ekki, hvern-
ig á því stendur, að mennirnir voru gerðir ófullkomnir og
settir inn í takmarkaðan heim. Enginn maður hefir með réttu
getað fullyrt neitt um það. Vér vitum ekki, hversvegna
vér höfum ekki verið sendir út í tilveruna sem einhverjir
hágöfugir höfuðenglar. Vér getum hugsað oss, að það
sé allsherjar lögmál f tilverunni, að enginn fái mikið
fyrir ekkert, að allar verur verði að hafa eitthvað mikið
fyrir því að ná fullkomnuninni. En vér vitum ekkert um
það. Vér skiljum það ekki, hversvegna það er óhjá-
kvæmilegt. En það er svo margt, sem vér verðum að
sætta oss við að skilja ekki. Erfiða viðfangsefnið er
alls ekki það, sem S. N. hyggur það vera: »hvernig
alvaldur og algóður guð geti látið alt hið illa og ófull-