Iðunn : nýr flokkur - 01.04.1926, Side 39

IÐUNN
Þorliell Jóhannesson: Knul Hamsun.
117
hafði hugann við neitt annað en peninga — iðnað, út-
veg, siglingar og kaupskap, og var raunar andlegt fóta-
skinn erlendrar þjóðar, Dana. An vonar eða trúar —
hugsunar auk heldur, um eigin köllun og hæfileika,
framtíð 5 þeim efnum. Þróunin í heimi skáldmentanna
er að vísu óskiljanleg — rakalaus, óverðskulduð alloft-
ast, eins og snildin sjálf, geníið. Það var ofboðlítið gení-
alt við norskt þjóðlíf á æskuárum Björnsons og Ibsens,
og þar á undan. Rétt eins og það er lítil andleg fram-
för — endurfæðing í því falin, er bóndi gerist útvegs-
maður, og smásali fær sér strák í búð sína, en sest
sjálfur í »skrifstofu«holu inn'ar af, með hvítt um hálsinn,
og safnar ýstru til undrunar og hávirðingar fiskimönn-
um og kotkörlum. Nei. Þjóðin hafði víst ekkert til unnið,
að henni hlotnaðist þessi hamingja. Það var einhver
guðdómleg tilviljun, sem vakti hugsun hennar á því, að
hún ætti andlegar þarfir — hæfileika, framtíð —: Það
var sumarið, sem kom til hennar: hún blómstraði!
Og sumarið hefir verið langt og frjótt. Hálfa öld
hefir Noregur verið ágætastur Norðurlanda af snilling-
um sínum og skáldum, og er það enn í dag. Hin
óvenju-glæsilega saga Noregs síðustu tvo aldar-fjórð-
unga hefir þegið mikið af fegurð sinni og ljóma af
mönnum, sem landsfólkið skildi ekki og lagði kalda ást
á lengst þeirra æfi. En hvað um það —: hamingja
andans varð sigur fólksins, þrátt fyrir alt. Og á þessari
fagnaðarlausu öld efnishyggju og matarstrits er endur-
fæðing hins norska þjóðlífs fyrir mátt snildarinnar —
Senísins — efnaleg og andleg endurlausn hinna góðu
krafta, fyrirheit allra þjóða og allra tíma. Okkur Islend-
■ngum ætti að vera einkar þarflegt og ljúft að minnast
þessa, vegna frændsemi og líkra lífskjara. Sigur andans
er ekki enn að fullu unninn í okkar unga ríki. Þangað