Iðunn : nýr flokkur - 01.12.1932, Blaðsíða 9

IÐUNN
Ágæti hóglífis.
295
valdinu. Lántökurnar oillu því, aö svo gat iitiö út, sem
nútíðin lifði á framtíðinni. En vitanlega var þaö
ómöguiegt. Ég ét ekki braiuðhJeif, sem enn
er ekkl til. Ófriöurinn isýndi þaö ómótmælaniega, að
með vísindalegri skipulagningu framleiðshumar má
halda öllurn mönnum við sæmilega vellíðan með litlum
hluta þeirrar afkastagetu, sem hin nýtízka veröld ræður
yfir. Ef hin vísindalega skipulagning, siem komið var á
til [resis að losa uin fólk tiil manndrápa, heföi verið
varðveitt í stríðslok og vinnudagurinn færður niður í
4 stundir, hefði alt farið vel. i stað pesis var gamli ó-
skapinaðurinn tekinn upp. Þeir unniu lengi, sem pörf var á
að láta viiinna, hinir dóu drottnii sínum sem atvinnu-
leysii'ngjar. Af hverju? Af pví að viinnan er skylda, og
maðurinn á ekki að fá laun i hlutfalli við paö, sem
hann framleiðir, heldiuir í hlutfaillli við dygð sína eins
og hún bdrtist í atbafniaseiminni.
Þetta er siðalögmál prælaríkisins, sem nú er beitt
við ústæður gerólíkar peim, er pað sikapaðiist við.
Er pví ekki kyn, pó að iniðiursitaðan hafi or’ðið hiin berfi-
legasta. Tökum dálítiö dæmi. Gerum ráð fyrir, að á
visisiu augnabliki hafi ákveðinn hópur manna vinnu við
títuprjónagerð. Þeir smíða eins marga títuprjóna eins
og heiimuriinn hefir pörf fyrir, mieð t. d. átta stunda
vinniu á dag. Nú gerir einhver uppgötvun, sem gerir
siaima mannfjölda kleift að framleiða helmingi fleiri
títuprjóna en áöur. Nú eru títuprjónar pegair orðndr
svo ódýrir, að lækkaö verð eykur sárJitlu við notkunina.
1 lieimi, iS'Om stýrt væri af viti, mundi nú hver sá, er
við títuprjóniagerðina fæst, fara aö vinna fjórar stundir
í stað átta. En í vorum heimi myndi petta pykja sið-
spillandi. Menninndr viinmia pví átta stundir, pað verður
of imikið laf tituprjönuim, sumir vetiksmiðjuieigendurnir