Iðunn : nýr flokkur - 01.12.1932, Blaðsíða 37

IÐUNN
Stofnenskan.
323
en hinga'ð til ha,fa fallið1 í skaut herra Snæbirni Jóns-
syni og doktor Guömundi Finnbogasyni.
Menn eru að slita sér út á að hneykslast á hroka
visindanna. Peir ynnu góðuni málstað meira gagn, ef
Jieir beindu athyglinni að einurð fáfræðinnar.
II.
Stofnenskan, sem áður getur, er soðin upp úr enskrí
tungu. Uppistaða hennair er 850 orð, og tákna Iiau öll
aLmennar hugm-yndir, Jiað er Jiæi’ hugmyndir, sem menn
jþtrrfa oftast að hafa á tiakteinum í ræðu og riti, 600
Jiessara orða eru nafnorð, U'ni 150 lýsingarorð, 18 sagn-
ir, flest hjá'lparsagnir, og 82 orð, sem tilheyra öðrumx
orðflokkum. Par að auki eru í máli Jxessu um 20 al-
Jijóðaorð, 100 orð, sem eru samtóginleg öllum vísinda-
greinum og loks 50 orð fyrir hverja vísindagreiin. Þar
með er upp talinn allur orðaforði málsins. — Hér er
J)að undir eims eftirtektarvert, að stofnen&kan sleppir að
mestu leyti þeinx orðum, som einkum gefa iiverju máli
lif og litu, en J)að eru sagnirnar og lýsingarorðin.
En nú munuð J)ið spyrja: Hvernig í ósköpunum er
hægt að tala eða rita, J)ó að ekki sé mema um hvers-
dagslegustu efni, á svona nauða fátæklegu máli? Þau
vandkvæði reynir stofmemskan að leysa með þeim hætti,
•að í ,stað J)ess að segja hugmyndina með einu orði, eins
og tíðkast í öllu/m mienningarmálum, J)á innskrifar hún:
hana, J)að er að segja: lýsir hennii m>eð fleiri eöa færri
orðum af jxe&sum 850, siem leyfð eru í ahuenm'l stofn-
emsku, og er ætlast tsO, að hugmyndin J)ekkist af urn-
skriftinni. Hér set ég nokkur dæmi til skýringar þessarii
greinargierð.
í staðinn fyrir hið stutta og laggóða orð fo plant
= að sá, segiir stofnenskan „to put a seecl in the