Kirkjuritið - 01.06.1975, Qupperneq 8

gjör á Skálholtshátíð 20. júlí. Mag.
Brynjólfur hélt minnisstæðar presta-
stefnur, eins og kunnugt er, að vísu
ekki heima hér í Skálholti — stað-
urinn er ekki sérstaklega tengdur
prestastefnuhaldi, þær voru kvaddar
saman á ýmsum stöðum og höfðu líka
annað hlutverk en orðið hefur á síð-
ustu tímum. Brynjólfur hélt sínar reglu-
bundnu prestastefnur á Þingvelli um
alþingistímann. En allt, sem að hefur
kveðið á liðnum tíma í lífi kirkjunnar
á íslandi hefur héðan runnið eða hér
um farið meira eða minna beinlínis.
Þegar hugur stefnir hingað, þá er
hann dreginn sömu taugum og þeim,
sem laða föðurtúna til, þangað, sem
vaggan var og upptök þeirra erfða,
sem að var fengið á langri Kfsgöngu.
Þannig hljótum vér að hugsa til Skál-
holts og vitja Skálholts. Það er ekki
svo að skilja, að vér séum að sefja
á oss drauma um það, sem hvarf af
sviði tímans og verður ekki aftur
þangað kvatt. Svið sögunnar breytir
um svip og búning, þó að stjórnand-
inn breytist ekki né víki frá miðum
og marki þess verks, sem hann er
að skapa og hefur fullbúið í huga
sér. Þeir, sem vilja misskilja kirkjuna
og misvirða, þurfa ekki að hlakka
yfir því, að hún bindi huga sinn við
hið liðna, tímanlega, hverfula, óaftur-
kvæma, að hún lifi á og í minningum
sínum, það sé hennar eina líf. Slíkt
er kallað að ganga í barndómi og er
út af fyrir sig eðlilegt, þegar menn
eru farnir að kalka og eiga það eftir
eitt að deyja. Svo munu einhverjir
vilja, að kirkjan sé á sig komin, og
þeir sjá það eitt, sem er f samræmi
við eigin óskamynd.
86
En satt er það, að í sálarlífi manna
myndast einatt dulvitaðar flækjur, sem
binda hug við horfna tíð: Vonbrigði
ófullnægja, ágjafir í lífinu, leita upp-
bótar í týndum heimi bernsku eða
æsku, sem ímyndun reisir á grunni
kennda og dulda. Þess kyns andlegat
flóttamannabúðir finnur heilbrigð
kirkja ekki í sögu sinni, enda eru
fáar smíðar gagnsmunaminni en þæn
sem timbraðar eru úr eftirsjá eftir því.
sem er farið hjá og snýr ekki aftur,
hvort sem undirrótin er fornar ástir á
einhverjum stefnum, sem hafa gengið
sér til húðar, eða hillingasýnir yfir
fjarlægum söguslóðum.
En allt um það eru minningar hluti
af oss sjálfum. Sá sem lifir í minn-
ingum einum, er ekki lífvænlegur. En
hinn sem ekki man eða minnist, lifir
ekki lengur. Kirkjan minnist af því að
hún lifir. Hún á lifandi fortíð af Þv'
að hún á ungan hug. Hún horfir heim
til Skálholts og heim til Hóla augum
þeirrar síungu, lifandi, skapandi von-
ar, sem Guð hefur endurfætt oss til
fyrir uppprisu Jesú Krists frá dauð'
um. Vér festum ekki sjónir á marð'
breytilegum tímans slæðum né upp'
setningu sviðsatriða, sem hafa verið
leikin til loka. En vér vitum að á bak
við það allt og í því öllu var saga
hins krossfesta og upprisna, kross-
ferill hans, sigurbraut hans. Helga[
meginstöðvar kristins lífs og starfs a
islandi minna á sporin hans, hulin og
áþreifanleg. Víst myndu steinarnir
hrópa, þótt vér þegðum. En vér þegi'
um ekki, heldur segjum: Blessaður sé
hann, sem var og er og kemur. Það
segir það Skálholt, sem nú er vaknað
til lífs. Það ber vitni þeim ómi eilns
a