Kirkjuritið - 01.06.1975, Blaðsíða 52

sigrar þennan sama heim, brýtur vald
hins illa á bak aftur, endurreisir sköp-
un sína. Upprisa Krists er hér sá at-
burður, er straumhvörfum veldur. Upp-
risan er engin vafasöm ,,sönnun“ fyrir
„framhaldslífi" eða „ódauðleika sálar-
innar.“ Upprisan er úrslitasigur Guðs
yfir illu valdi í alheimi. í Ijósi uppris-
unnar horfir kristinn maður fram til
þess dags, er Guðs ríki kemur í fyll-
ingu með „nýjan himin og nýja jörð.“
(NB: Hvers vegna talar N. T. um nýjan
himin og nýja jörð, þ. e. nýja veröld,
nýjan heim, — ef sá heimur, sem við
búum að, ekki er „í grundvallaratriðum
illur“?). í Ijósi upprisunnar fagnar
kristinn maður því og, að sá umheimur
hans, sem týnt hefur Guði og er því
orðinn óskiljanlegur, vit-laus og þá
auðvitað tilgangslaus, verður fyrir sig-
ur Krists góður Guðs heimur, skiljan-
legur, gæddur tilgangi og viti.
Nefni hver, sem vill, þessa trú „nei-
kvæða.“
En ég endurtek enn það, sem ég
sagði í upphafi þessa kafla: Menn lifa
tilveruna með misjöfnum hætti. Vel eru
þekktar ábendingar Williams James
um ,,einfædda“ og „tvífædda" menn.
Ég geri ráð fyrir að segja megi, að sá,
sem formálalaust telur heiminn „í
grundvallaratriðum góðan“ sé „ein-
fæddur“, en hinn þá trúlega „tvífædd-
ur.“ Ef mig ekki misminnir úr hófi
fram, er og þrásinnis á það bent, að
biblíulegur kristindómur sé skóladæmi
um „tvífædda" trú, en t. d. það viðhorf,
sem kennt er við Spinoza „einfædd"
trú hreinræktuð. Sama ,,einfædda“
trúarviðhorfið mun mega finna í kenn-
ingu Schleiermachers, svo að nefndur
sé kirkjufaðir 19. aldar. Þótt því fari
fjarri, að rekja megi krókalausa línd
frá honum til íslenzku aldamótaguð'
fræðinnar, hygg ég auðvelt að tína
rök fyrir því, að þróunarbjartsýni henn-
ar vitni um ,,einfædda“ trú.
Það er ævinlega ábyrgðarhlutur a®
setjast að þeirri trú, sem er öðrum
manni lifandi tilverustaðreynd. Eigi
síður verður kristinn maður hvefj11
sinni að benda á það, sem hann ætlar
vera biblíulegan kristindóm, en hafn3
hinu, sem að hans mati fellur um ann'
an farveg. Þess vegna hef ég t. d. vegi^
hart að þeim spíritisma, sem læzt vefa
kristindómur. Um hitt fæ ég þá heldur
ekki orða bundizt, að sú „einfædda
trú, sem mér virðist einkenna orð
Kristjáns Róbertssonar, verður sjálf'
sagt seint almennt viðurkennd sen1
biblíuleg um aðra trú fram.
Einhvern tíma í vor notaði ég orða'
tiltækið „að rista grunnt“ um eitthve1"*
ð
það viðhorf, er á vegi mínum varð. Sr
Kristján hendir þessi orð á lofti,
að vísu í breyttri mynd, — og ÞB'
leyfi ég mér einnig að gera nú. EKk1
skal þeim þó beint gegn honum Pe<
sónulega. Sízt skal ég og sjálfur státa
af neinni „djúpristu"! En þannig hef ^
lifað þá veröld, sem er okkar, að ^
fæ trauðla skilið þá trú, sem án al^
umsvifa ætlar manninn og heim
,,góðan“. Hlýt ég að mælast til freksrl
skýringa á þeirri afstöðu.
Þessi deila er orðin gömul inf,aí1
kirkjunnar. Pelagianismi var löngur^
af ýmsum talinn yfirborðskenndur. .
sama virðist mér um aðra „einfædd3
trú. Fyrir mitt leyti er mér nær að halda'
að hefði pelagianismi nægt mér,
værl
ég a. m. k. ekki prestur, kannski er
KK'
einu sinni áhugamaður um kris
itin'1
130