Sjómannadagsblaðið - 04.06.1961, Blaðsíða 32

ræknislegu setningum haldið á lofti,
en ekki þeim hluta hennar, sem varð-
aði herkvaðninguna eða gaf upplýs-
ingar um aðdragandann að orust-
unni við Artemision.
Þetta vekur síðustu spurninguna;
Hversvegna er eina textann að finna
á fjórðu aldar áletrun í Troizen?
Nokkrir lærdómsmenn hafa getið
upp á því, að umræddur texti sé
ekki rétt afrit af frumtextanum frá
árinu 480 f. Kr. heldur sé hann þjóð-
ræknisleg endurgerð, eða með ber-
um orðum sagt, fölsun, frá fjórðu
öld. Það, sem um er að ræða, er
raunverulega þetta: Hvernig varð-
veittist textinn þótt Persar legðu
Aþenu í rúst og þrátt fyrir ófull-
komnar geymslur opinberra skjala
á fimmtu öld?
Skýringin er ef til vill seinni lífs-
ferill hins ágæta en einþykka leið-
toga Þemistokless og saga niðja
hans. Hann, sem sjálfur var yfir-
maður herforingjaráðsins, hefur
áreiðanlega haft eintak af tilskip-
uninni í sínum fórum, seinna var
hann ekki líklegur til að láta Aþen-
inga gleyma, að það var hann, sem
var frumkvöðull að björgun þeirra.
I næstu tíu ár eftir sigurinn yfir
Persum réði Þemistokles mestu í
stjórnmálum Aþenu og barðist fyr-
ir eflingu hennar gegn hinum fyrri
bandamanni, Spörtu. Þar kom að
hann var dæmdur til útlegðar af
Aþeningum og rekinn úr landi. Hann
leitaði hælis við hirð Persa, lærði
tungu þeirra og komst til mikilla
metorða. Hann var gerður að land-
stjóra yfir þremur grískum borgum
í Litlu-Asíu og þar dó hann.
Synir hans fóru aftur til Aþenu
og héldu minningu hans á lofti á
ýmsan hátt. Fjölskyldan blómgaðist
áfram í Aþenu á fjórðu öld og að
minnsta kosti fram á fyrstu öld e. Kr.
A þessu tímabili jókst vald Make-
dóníu, sem seildist til yfirráða yfir
öllu Grikklandi. Þjóðræknistilfinn-
ing Aþeninga færðist í aukana og
áhugi vaknaði á ný um hin glæsi-
legu afrek liðinna tíma. Vafalaust
fyrir atbeina niðja Þemistokless varð
tilskipun hans að sjálfstæðisyfirlýs-
ingu eða einskonar Gettysburg-
ávarpi. Jafnvel eftir að Makedónía
náði yfirráðum yfir öllu Grikklandi,
og seinna Rómverjar, var tilskipunin
lesin af áhuga.
Troizen var í nánu sambandi við
Aþenu, þegar Makedóníumenn voru
að auka yfirráð sín. Eftir ósigur
Grikkja við Keroneu árið 338 f. Kr.
voru Aþenuvinir í Troizen gerðir
útlægir. Þeir fengu þegnréttindi í
Aþenu, vegna þess að borg þeirra
hafði tekið á móti aþensku flótta-
mönnunum árið 480 f. Kr., þegar þeir
gátu farið heim aftur, hafa þeir vafa-
laust séð til þess, að borg þeirra
yrði vinveitt Aþenu. Þeir munu hafa
gert sem mest úr hinni sameigin-
legu baráttu borganna 150 árum
áður. Ekkert sannaði þá baráttu bet-
ur en tilskipun Þemistokless. Jafn-
vel má ætla, að steinninn með hinni
áletruðu tilskipun hafi verið settur
upp í súlnagöngum á aðaltorgi bæj-
arins, en þangað höfðu Aþeningar
gefið styttu af konum og börnum,
sem leitað höfðu hælis í Troizen.
Sennilegast er, að steinninn hafi ekki
verið á sínum upphaflega stað, þeg-
ar hann fannst. Aðeins með gagn-
gerðum uppgrefti á þessu svæði er
hægt að komast að hinu rétta. En
hvaða gögn kunna ekki að vera fólg-
in í rústum hinna smærri borga
Fom-Grikkja, sem hafa verið van-
ræktar svo mjög vegna þeirra sem
frægari eru?
Höfundur: Michael H. Jameson í
Scientific American marzhefti 1961.
Grímur Þorkelsson þýddi.
Auðunn Auðunsson.
AFLASÖLU HEIMSMET
Auðunn Auðunsson, skipstjóri á togaran-
um Fylki á nú heimsmet í aflasölu. Hann
seldi afla sinn í Grimsby 1. maí síðastliðinn,
219.5 lestir fyrir 21.017 sterlingspund. Ekk-
ert skip, íslenzkt eða brezkt, hefur selt
eigin afla fyrir svo mikið fé, og er líklegt,
að þetta met eigi eftir að standa lengi.
Bjarni Ingimarsson, skipstjóri á Neptún-
usi, er búinn að eiga aflasölumetið frá ár-
inu 1947, er hann seldi afla sinn fyrir 19.069
sterlingspund, en hann var þá með meiri
afla en Fylkir. Vegna togaraverkfallsins í
Grimsby hefur verið geysihátt verð á fiski
og við borð hefur legið, að met Neptúnusar
væri slegið. Þann 24. apríl seldi Júpíter
fyrir 18.951 sterlingspund, en varð að hverfa
frá með 500 kit af þorski, þar eð þorsk-
kvótinn fyrir aprílmánuð hafði verið fyllt-
ur.
16 SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ