Sjómannadagsblaðið - 03.06.1962, Page 81

NEPTUNUS
Þegar sjómaður siglir fyrsta sinn
yfir miðbaug jarðar, þykir sjálfsagt
að hann sé skýrður af hafguðnum
Neptúnusi eða réttara sagt stað-
gengli hans hér á jörð. Neptúnus er
útbúinn með þríodda spjót sem veld-
issprota og hinn grimmúðugasti í út-
liti.
En hver er Neptúnus? I trúar-
brögðum hinna fornu Rómverja var
hann talinn guð hafsins og voru
tileinkaðir sömu hættir eins og Pos-
eidon sami aðilinn og það var eng-
inn gæzkunnar herra.
Poseidon var bróðir Zeusar hjá
Grikkjum, en Neptúnus bróðir Júpí-
ters hjá Rómverjum — alföðurnum.
Það er ekki óeðlilegt að hafguðnum
voru ætluð næstmestu völd meðal
guðanna, því að Grikkir og síðar
Rómverjar voru miklar siglingaþjóð-
ir og athafnir og hugarfar hafguðs-
ins var þeim því mjög mikilvægt.
Ásamt konu sinni Amfitrite átti hann
búsetu í glæsilegri höll á hafsbotni
en dvaldist langdvölum á Olymps-
fjalli meðal annarra guða.
Það var Neptúnus sem réði yfir
stormi og stillu á hafinu. Hann rót-
aði öldum á sjávarborði með hinum
þríeflda gafli sínum og síðan hélt
óveðrið mætti sínum, þar til hon-
um þóknaðist að keyra þær niður
aftiír með gullvagni sínum. Eftir
það lá hafsborðið kyrrt, þar til Nep-
túnusi yrði aftur gramt í geði.
I hinni miklu styrjöld Grikkja o.g
Trjóumanna, lagðist hafguðinn á
sveif með Grikkjum, vegna þess að
þeir voru meiri siglingamenn um það
leyti. Til þess að tryggja sigur
Grikkja, sendi hann tvær kyrki-
slöngur syndandi á úrslitastundu or-
ustunnar, er vöfðu sig um háls tróju-
hershöfðingjans Laoöon og tveggja
sona hans.
En þegar Grikkjunum hafði tek-
ist að fullkomna sigur sinn, snér
hinn dutlungafulli hafguð við blað-
inu. Ein af hinum fögru gyðjum
beitti áhrifum sínum á hann, til
þess að ráðast á Grikkina, þegar þeir
sneru aftur heim frá Tróju, og stór-
kostlegt ofviðri og hafrót braust út
um allt Ægeahaf. Stór hluti stríðs-
hetjanna frá Tróju fórust í þessu
ofviðri, rétt í þann mund er þeir voru
að komast heim til konu og barna.
Einn sá hraustasti meðal Grikkj-
anna, Ajax komst á sundi til lands,
en þar urðu honum á þau mistök,
að hann hrópaði út yfir hafið, að því
hefði ekki tekizt að drekkja sér.
Við slíka ögrun varð Poseidon ofsa-
reiður og kastaði steinvölu í höfuð
Ajax svo að hann rotaðist, og tor-
týmdist þannig í þessu veðri.
Einhver ógæfusamasti þessara
stríðshetja var þó Odysseus. Fyrir
einstaka dutlunga guðanna, varð
hann að flækjast um á hafinu og við
strendur þess í tíu ár, áður en hann
fékk að ná heim til konu sinnar og
sonar þeirra eru biðu hans heima.
Poseidon var grimmasti andstæðing-
ur hans, og þegar loks hinir guðirn-
ir fóru að aumkast yfir hann í sam-
úð sinni, urðu þeir að bíða lengi
eftir því, að Poseidon kæmi aftur
frá Eþíópíu, þar sem hann dvaldist
við veizlugleði, áður en hægt væri
að hjálpa Odysseus.
Poseidon eða Neptunus var ekki
eini sjávarguðinn. Ocean, Pontus,
Nereus og Triton voru einnig sjávar-
guðir. Nereus átti til dæmis fimmtíu
dætur, sem raunverulega töldust til
hafmeyja. En mestur þeirra allra
var þó Neptúnus, duttlungafullur,
reiðigjarn og grimmur eins og hafið
sjálft, en einnig gjafmildur og góð-
hjartaður á milli. Það var hann sem
gaf mönnunum hestinn, og hann var
dýrkaður mest meðal hinna fornu
Grikkja.
Hafguðinn „Neptúnus“ teikning eftir norsku listakonuna Marit Rockelie, sem m. a.
sá um listrænar skreytingar um borð í norsku tankskipunum „Arctic Tern“
og „Arctic Gull“.
SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ 87