Sjómannadagsblaðið - 03.06.1962, Blaðsíða 29

Fyrsti tilraunamótor Diesels
smíðaður 1895—96 og stærsta
dieselvél, sem B & W hefir
nýlega smíðað til notkunar í
skip, gefur 21 þús. virk hestöfl
eins til bráðabirgða. Þegar Lloyds
— skoðun hafði farið fram á vélun-
um eftir árs notkun, mun álit manna
á þeim hafa veríð mjög traustvekj-
andi. Árið 1914 gaf Lloyds út flokk-
unarreglur um smíði slíkra véla.
I afmælisgrein um Selandíu í
enska blaðinu „The Motorship"
stendur meðal annars: „Þeir eru fá-
ir nú orðið sem minnast þess er
þýzki uppfinningamaðurinn fékk
einkaleyfið 1892 sem nú ber nafn
hans. Árið 1897 var svo fyrsta fjór-
gengis dieselvélin smíðuð. Næsta ár
fékk B & W einkaleyfið fyrir Dan
mörku, með svo víðtækum samningi
að þeir fengu eignarétt þar á öllum
seinna framkomnum endurbótum.
B & W smíðaði fyrstu vél sína 1898,
en það var ekki fyrr en 1903 að þeir
hófu fyrir alvöru framleiðslu á dies-
elvélum, og fyrstu 10 vélarnar voru
smíðaðar 1904. Voru það allt land-
vélar frá 8 og upp í 160 Hestorkur.
Þann 5. desember 1910 var svo
gerður samningur við Austurasíu-
félagið danska um smíði á 7400 lesta
vöru- og farþegaskipi með 2500 HO
dieselvél og 12 mílna ganghraða.
(Oll orka þessara véla var minni
en einn strokkur gefur í þeim vél-
um sem B & W smíðar nú). Seland-
ía hafði geysi mikil áhrif á afstöðu
manna til siglinga um allan heim.
Það væri engan veginn rétt að
halda því fram, að allt hefði gengið
snurðulaust með dieselvélamar. Hitt
er jafn víst að notkun þeirra í skipa-
flotanum hefir farið langt fram úr
því sem bjartsýnustu formælendur
þeirra gerðu sér í fyrstu vonir um.
Nú, þegar liðin eru 50 ár frá smíði
Selandíu, eru smíðuð 100,000 lesta
olíuflutningaskip með einnar skrúfu
dieselvél. Eigendur stórra farþega-
skipa eru farnir að taka dieselvélar
í skip sín fram yfir hinar þraut-
reyndu eimtúrbínur. Dieselvélin
hefir aldrei verið sterkari í sam-
keppninni en nú, — og hefir sannað
að eimvélarnar eru „luxus“, nema
þá við alveg sérstakar aðstæður. Þær
hafa einnig gert útaf við allar vonir
manna um það, að gastúrbínur og
kjarnorkuvélar geti keppt við þær í
náinni framtíð. Framfarirnar í smíði
dieselvélanna hin síðustu 15 árin eru
eftirtektarverðar, og hafa haft meiri
áhrif á siglingarnar en nokkur ann-
ar búnaður skipa sem um getur í
sögunni. Er þá hugsanlegt að gera
ráð fyrir því, að dieselvélin sé búin
að ná hátindi þróunar sem skipavél?
Því mundum vér svara ákveðið neit-
andi. Tólf strokka vél, sem gefur
30,000 hestorkur verður smíðuð inn-
an tíðar, og sjálfvirkni beitt meira en
áður. Breytingar verða gerðar á nú-
tíma vélum í þá átt, að auðvelda eft-
irlit og viðhald, svo og notkun loft-
og vökvaknúinna verkfæra. Auk
þess að gangtími verður lengri milli
hreinsana og eftirlits.“
Svo mikilsverður atburður var
smíði Selandíu talinn í Danmörku
SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ 35