Sjómannadagsblaðið

Ukioqatigiit
Ataaseq assigiiaat ilaat

Sjómannadagsblaðið - 01.06.1994, Qupperneq 77

Sjómannadagsblaðið - 01.06.1994, Qupperneq 77
SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ 75 „Sáum skip verða fyrir árás aðeins skammt frá okkur“ - rætt við Rósu Einarsdóttur sem var í áhöfn norska flutningaskipsins Lyru á hættutímum síðari heimsstyrjaldarinnar Rósa Einarsdóttir með Faxaflóann í baksýn. Skip bandamanna voru ekki einu sinni óhult fyrir kafbátum Þjóðverja, þótt þau vœru komin upp undir landsteina hér við land. (Ljósm. Sigurður Sverrisson) Nú er hálf öld liðin og ári betur frá því er straumhvörf urðu í orrustunni um Atlantshafið í heimsstyrjöldinni síð- ari. A vormánuðum 1943 náðu banda- menn yfirhöndinni í baráttunni gegn kafbátahernaði Þjóðverja, sem gert höfðu mikinn usla í kaupskipaflota þeirra allt fram að þeim tíma. Þótt ógnunin af kafbátum Þjóðverja hefði verið fyrir hendi allt til stríðsloka í maí 1945 syrti stöðugt í álinn hjá þeim á síðustu tveimur árum styrjaldarinn- ar. Þeir misstu að jafnaði hálfan annan kafbát fyrir hvert kaupskip sem þeim tókst að sökkva. En eigna- og mann- tjón hildarleiksins á Atlantshafi var gífurlegt. Þjóðverjar sökktu rúmlega 4000 kaupskipum sem nam rúmlega 21 milljón lesta og misstu sjálfir 785 kafbáta og tugþúsundir fórust. Til að minnast þessara ára var í fyrra farin hópsigling skipa frá öllum þeim þjóðum sem tóku þátt í orrustunni um Atlantshafið, bæði í hernaðinum og í öðrum flutningum um hafið á stríðsár- unum. Skipin sigldu upp Mersey-ána að hafnarborginni Liverpool í Eng- landi. Þessi athöfn fór fram þann 24. maí og meðal skipanna var varðskipið Týr. Islensk skip sigldu líka mikið til Englands á þessum árum og aðallega með fisk. Þerna á Lyru Rósa Einarsdóttir sem nú er búsett að Höfðagrund 19 á Akranesi er ein þeirra er sigldi á þessum hættutímum í kaupskipaflota bandamanna milli Is- lands og Bretlands. Hún var skips- þerna á norska farþega- og flutninga- skipinu Lyru frá ársbyrjun 1943 og allt til stríðsloka. Hún fór alls 25 ferðir yfir hafið til Bretlands þar sem hættan af ferðum kafbáta Þjóðverja var alltaf á næsta leiti. Þótt hún sjálf og skipið sem hún var á slyppi blessunarlega við áföll af völdum Þjóðverja, þá sá hún með eigin augum þegar önnur kaupskip, sem voru í aðeins nokkurra tuga metra fjarlægð, urðu fyrir tundur- skeytum þeirra og sukku í hafið. Eins og gefur að skilja var álagið á áhöfn- um þessara skipa gífurlegt og lagðist af mismiklum þunga á einstaklingana. Tvo þeirra er voru í áhöfn Lyru varð að flytja á land í Englandi til læknis- meðferðar þegar taugar þeirra brustu eftir langvarandi spennu sem óviss- unni fylgdi. Rósa sagði að þótt hún og fleiri hefðu ekki fundið fyrir nagandi ótta í þessum ferðum, þá hefði þetta að sjálfsögðu alltaf blundað í þeim og það hefði ekki verið fyrr en að stríðinu lauk að ýmis einkenni af völdum hild- arleiksins gerðu vart við sig. Fékk heiðursmerki í nóvember 1979 var Rósa ásamt fleir- um er voru í kaupskipaflotanum sæmd heiðursmerki frá norsku þjóð- inni og með því fylgdi áritað heiðurs- skjal frá Olafi Noregskonungi sem þakklætisvottur fyrir framlag hennar og einnig heiðursmerki og skjal frá stjórn norska kaupskipaflotans. „Það blés ekki byrlega í fyrstu ferð minni með Lyru,“ sagði Rósa. „Þetta var í febrúar 1943 og var ferðinni heit- ið til Bretlands. Meðal farþega voru grískir skipbrotsmenn, en skip þeirra var skotið niður af þýskum kafbáti við
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110

x

Sjómannadagsblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Sjómannadagsblaðið
https://timarit.is/publication/557

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.