Eimreiðin - 01.07.1928, Blaðsíða 84

276
WILLIAM SHAKESPEARE
eimreiðin
Júlía eða Rósalind. í Measure for Measure ræðst hann á
yfirdrepskap manns eins, sem háa stöðu skipar og læzt vera
siðferðispostuli hinn mesti, en er þó sjálfur sekur um þser
syndirnar, sem hann refsar þyngst hjá öðrum. Undragáfa
Shakespeares lýsir sér bezt í sorgarleikjunum. Þar er hann
háfleygastur, en legst einnig dýpst. Lítil skil verða snildar-
verkum þessum gerð í fáum orðum. Því aðeins, að þau séu
lesin gaumgæfilega — og því oftar því betur — skilst mönn-
um, hversvegna þau eru talin meðal hins allra bezta í heims-
bókmentunum. Hamlet1) var fyrst skráður af sorgarleikjunum
miklu. Ekkert annað einstakt rit í enskum bókmentum hefur
vakið eins mikla athygli og umræður sem hann. Enn í dað
er hann þrætuepli Shakespeare-fræðinga. Hvernig ber að skilj3
Hamlet? Það er gátan mikla.
Hamlet er ungur maður, tilfinninganæmur og fluggáfaður,
á flesta hæfileika afburðamannsins. Faðir hans, DanakonunS'
ur, hefur verið myrtur af einkabróður sínum. DrotninS111'
móðir Hamlets, átti hlut í ódæðisverkinu og kvæntist síðan
morðingjanum. Svipur föður Hamlets birtist honum, skyrir
honum frá morðinu og leggur ríkt á við hann að hefna sm-
En Hamlet hikar löngum þá er til framkvæmdanna kemur-
Hann hneigist of mjög til heilabrota. Hugarflug hans er ótaK'
markað; mitt í framkvæmda-ákvörðununum er hann að gk®
við dýpstu ráðgátur tilverunnar. Margir fagurfræðingar al1
þessvegna, að hik hans sé sprottið af of mikilli íhysli- n
framkvæmdirnar kafni í umhugsun um þær. Því hefur Iiarnjc
verið kallaður harmleikur íhyglinnar. Dr. A. C. Bradley, el”,
hinn allra skarpskygnasti Shakespeare-skýrandi, heldur P
þó fram, að orsök framtaksleysis Hamlets sé eigi íhyg11
hneigð hans, heldur magnað þunglyndi, sem dregur úr hon
máttinn til framkvæmda. Þá hikar Hamlet einnig við að fral ,
kvæma hefndina vegna djúprar siðferðiskendar, andstysðar
hinu illa. En leikritið verður að engu leyti skilið né
nema lesið sé, eða séð vel leikið, helzt hvorttveggía-
eitt er víst: dásamlega hefur skáldið ofið skapgerð Ham
hún er líklega sú gátan, sem aldrei verður leyst, 01‘n.iiag
mörgum þáttum. Kynslóð eftir kynslóð hefur Hamlet ne^i ^
og vakið til umhugsunar. Slík er hugsana-auðlegð nnn. ]uf.
tilfinningadýpt, að leikari eftir leikara hefur farið meðarnlet
verkið á meistaralegan, en þó á nýjan hátt. Og mynd1 n *
eigi missa töframátt sinn yfir hugum manna, ef
hans yrði fullskýrð? Vfir leiknum hvílir blær lífsms ^ /
leyndardóms og eykur stórum áhrifamagn hans. par
í íslenzkri þýÖingu eflir Matthías Jochumsson, Reykjavík, 1878