Eimreiðin - 01.07.1930, Page 28

236
ÞÝZK SKÁLD
EIMREIDIK
Mann varð það ekki auðið, að verða boðberi nýs líma. Hann
varð skáld síns tíma. Nú er öldin sú, að menn skortir lífs-
fyllingu, eru gagnrýnir, hvarflandi, sundraðir og skiftir, eiga
mikinn skilning en litla trú, mikið vit en enga sannfæringu.
Menn geta ekki sagt já eða nei við hlutunum, heldur já og
nei. Það eru tímans gallar. Og tíminn er örlög. Thomas
Mann hefur sagt, að til þess að vera skáld þyrfti líf manns
að fela samtímann í sér, svo að skáldið með því að lýsa
sjálfu sér væri gildur fulltrúi síns tíma. Thomas Mann upp-
fyllir þessi skilyrði. Þeir, sem eru óánægðir með hann, geta
hugleitt með sjálfum sér, hvort nútíminn sé betra skálds verður*
Thomas Mann er fæddur í Liibeck árið 1875. Frægustu
sögu sína, Buddenbrooks, samdi hann í Róm. Lengst af hefur
hann búið í Munchen. Buddenbrooks er sett á bekk með
l/ilhelm Meister eftir Goethe og Der griine Heinrich eftir
Keller. Thomas Mann hlaut eins og kunnugt er Nobels-
verðlaun á síðasta ári. Hann hefur staðið af sér bókmenta-
strauma þá, sem upp hafa komið á öldinni. Síðasta saga hans,
Der Zauberberg, þykir ekki gefa Buddenbrooks mikið eftir,
og að sumu leyti taka henni fram. Þriðja stærsta saga hans
er Königliche Hoheit. Af smásögum hans eru frægastar Tonio
Kröger, Tristan og Der Tod in Venedig. Annars er margt
fleira af ágætum smásögum eftir hann. Safn af ritgerðum og
ræðum er til eftir hann í þrem miklum bindum, Rede und
Antwort, Betrachtungen eines unpolitischen og Bemuhungen.
Margir telja hann líka meiri rithöfund en skáld.
Ég get ekki skilist svo við þennan greinarstúf, að ég minn-
ist ekki aðeins á stíl þessa skálds, jafn frægur og hann er.
Einkum er hann snillingur að lýsa hinu ytra. Ekki eru þó
náttúrulýsingar hans jafntilkomumiklar og mannlýsingarnar.
Lýsingar hans á ytra útliti manna, líkamsvexti, háttum og öllu
sérkennilegu í fari manna, klæðaburði og framkomu, eru óvið-
jafnanlegar. Samlíkingar hans eru snjallar, og oft tekst honum
í einni setningu að draga upp ógleymanlega mynd. Alt hlægi-
legt vekur sérstaka eftirtekt hans. Menn hljóta oft að verða
forviða, hvílíka undra athyglisgáfu hann á og hvernig hann
getur fundið orð yfir alt, sem hann sér, og lýst öllu. Stíll
hans, t. d. eins og hann er orðinn í Zauberberg, er alstaðar
auðþektur: hárnákvæmur, skýr, strangur, hvass, svalur, hnit-
aður og viss. Eins og að öðru leyti ber stíllinn ekki síður
svip borgarans en skáldsins.
Kristinn E. Andrésson.