Eimreiðin - 01.07.1930, Side 49

ÖMREIÐIN
FRAMFARIR QG HORFUR
257
hópinn (Magnús Stephensen, Bjarni Thorarensen, Fjölnis-
nienn), sem trúa á framfarirnar og möguleika þeirra, og
hvernig smá-lifnar yfir þjóðinni. Það leysist einnig smám
saman um viðjarnar, frjáls innanríkisverzlun fæst 1786, og
svo kemur hvað af öðru, kaupstaðaréttindi Reykjavíkur, end-
urreisn alþingis, fult verzlunarfrelsi, fjárforræði, innlend stjórn
°9 fult sjálfstæði. Nú eru allir Islendingar vaknaðir fyrir
stundu til fullrar meðvitundar um möguleikana, nú trúum
uér allir.
Það er nógu fróðlegt að reyna nú að gera sér nokkra
Srein fyrir framförunum á næstu árum og áratugum, jafnvel
Þessari og næsfu öld eða lengra fram, að athuga þær fram-
fefir, sem orðið hafa um okkar daga, möguleikana fyrir vexti
°9 viðgangi þjóðarinnar framvegis, og reyna að gera sér í
hugarlund, hverjar stefnur þar verði ráðandi og marki fram-
^rabraut hennar á ýmsum tímum.
Það verður varla um það deilt, að frá landnámstíð og fram
síðustu aldamótum hafa íslendingar verið bændaþjóð. Að
Vlsu hafa þeir ætíð stundað sjó öðrum þræði, en sá atvinnu-
Ve9ur hefur á engan hátt mótað þjóðina. Það voru bænd-
Urnh, sem fóru til sjóróðra. Engir stórbæir eða þorp hafa
•uyndast hér á þessum öldum, svo heildarsvipurinn helzt
^reinn og ótvíræður: svipur landbúnaðarþjóðarinnar.
t'essi svipur hefur tekið allverulegum breytingum siðasta
niannsaldurinn. Breytingin var að vísu byrjuð fyrir aldamót,
en þó
má vel setja markalínuna um aldamótin 1900.
Eftir að fjárforræði var fengið og einkum eftir að innlend
nnsstofnun komst á fót, fer mjög að lifna yfir íslenzku fram-
væmdalífi. Þess verður einna fyrst og glegst vart í verzl-
Uriarmálunum. Verzlunin fer óðum að færast yfir á íslenzkar
er>dur, og á þeim mannsaldri, sem liðinn er af þessari öld,
ma segja, að öll verzlun landsins komist í hendur lands-
menna sjálfra.
5 öðru lagi tekur sjávarútvegurinn þeim hamskiftum, að
ann í þjóðarbúskapnum verður langsamlega stærsti atvinnu-
Ve9ur landsmanna. Með togaraútgerðinni verður hann ekki
17