Eimreiðin - 01.07.1930, Síða 82

290
EUGENE O’NEILL
EIMREIÐW
Freud hélt því fram, að kynhvötin eða »libido« væri ein-
hver sterkasti þáttur í sálarlífi flestra manna. Hann hélt því
líka fram, að óhóflega strangt taumhald á hvötum manna,
ekki sízt þessari meginhvöt, gæti hefnt sín með því, að þrýst-
ingin innan að yrði að lokum svo sterk, að hún brytist útr
oft á hinn ólíklegasta hátt, og gæti komið fram sem móður-
sýki eða sálsýki af ýmsu tæi. Freud var læknir sjálfur og
bygði kenningar sínar fyrst og fremst á athugunum á móður-
sjúku eða geðbiluðu fólki. En það er skemst af að segja, að
sömu lög gilda um sálarlíf heilbrigðra og sjúkra, munurinn
er stigmunur, ekki eðlismunur.
I Diff’rent lýsir E. O'Neill einmitt því, hversu heft kyn-
hvöt brýst fram um síðir og hefnir sín: þótt nátíúran sé lamin
með lurk, leitar hún fram um síðir.
Aðalpersónan í Diff’rent er stúlka, sem er alin upp í sjó-
þorpi í Nýja Englandi. (Jmhverfið er ekki sérlega heflað, sjó-
mennirnir eins og sjómenn gerast, óþvegnir í munninum og
horfa ekki í smásyndir eins og það að leika sér við drósirnar
í höfn, hvort sem þær eru hvítar eða svartar. Auðvitað tekur
enginn til þess, ekki heldur Emmy. En hún hefur lært að
þekkja aðra veröld úr bókum, sem hún hefur lesið, skáld-
sögum, þar sem alt er fínt og siðlegt, ólíkt því sem hún á
að venjast í hversdagslífinu. — Það er aðeins einn maður,
sem að hennar skoðun er öðruvísi en allir aðrir, eitthvað í
líkingu við mennina, sem bækurnar segja frá. Það er Caleb
skipstjóri, kærastinn hennar. En nú vill ógæfan, að henni
berst til eyrna ein af þessum algengu sjóarasögum um Caleb,
sem annars er einstakur reglu- og dugnaðar-maður, og þessi
saga sviftir hetjuhjúpnum af honum. Hann er ekki lengur
öðruvísi en hinir, og hún vill ekkert með hann hafa, eða
nokkurn karlmann yfirleitt. Þetta er fyrri þáttur leiksins. —•
Síðari þáttur gerist 30 árum síðar, eftir stríð. Emma og Caleb
eru enn ógift, en Caleb er hinn sami, Emma er gjörbreytt.
Náttúran hefur leitað fram um síðir. A gamals aldri er hún
nú farin að halda sér til og dandhalast við ungan slána, sem
gerir gys að henni og hefur hana að féþúfu. Það verður alt
jafn snemma, að Caleb kemst að þessu og hengir sig, og að
hún skilur svik stráksins og fylgir Caleb í dauðann.