Eimreiðin - 01.07.1941, Side 64

288
HEFÐBUNDNAR VILLUKENNINGAR
EIMREIÐlN
stafar það að nokkru leyti af óljósum samanburði á efnum,
er virðast vera skyld, en eru það ekki. Einn slíkur sanian-
burður er úr verzlunarstarfi. Ef ég hef eina samstæða sokka
hinn 1. júlí og geri ráð fyrir góðum hagnaði með heiðarlegum
hætti, hef ég annaðhvort ekki fargað þeim 1. ágúst, eða Þa
að ég hef tilsvarandi verðmæti í peningakassanum. En þrátt
fyrir það, þó að ég leggi mig allan fram og allt sé með heiðar-
Iegasta hætti, hef ég enga vissu fyrir því, að hugmynd mm
um verðgildi þess hlutar, er ég hafði í höndum 1. júli, haf'
ekki gerbreytzt 1. ágúst, jafnvel svo, að hluturinn hafi Þa
í rauninni ekkert verðgildi. Ég hef ef til vill komizt að raun
um það þennan mánuð, að tunglið er ekki Kjósarostur, án þesS
þó að hafa fengið ljósa hugmynd um, hvaða efni er í tunglh111’
Lesandinn mætti ætla, að vér værum hér að hverfa inn 1
heimspekilega bölsýni eða vonlevsi. Það sæmir ekki sönnum
heimspekingi. Hugsjón hans er tnbula rasci1). Hann ryð111
burtu kerfum þeim, er aðrir hafa sett upp, til þess að ge*3
reist sitt eigið kerfi á hreinum grundvelli.
Er vér höfum í huga hvorttveggja í senn, óseðjandi þl3
mannshugans eftir skipulagi og eins hitt, hve óhugsanlegt el
að koma skipulagi á glundroða vísindanna, þá virðist svo seiU
vér séum að komast í neyðarlega klípu, er varla verði leys^-
En el' vér kryfjum þetta til mergjar, komumst vér að raun um>
að það virðist aðeins vera klípa. Þetta verður ljóst, er vér m
hugum liið raunverulega eðli vísindanna.
Vér getum t. d. lmgsað oss, að einhver einfeldningur ineð3*
vor talaði um rauða kú, og í barnalegri einfeldni gætuin veI
álilið, að máli hans til sönnunar nægði framburður eins e®‘l
tveggja vitna. En heimspekingar hafa fyrir löngu sýnt fram Uj
að um rauða kú væri ekki að ræða á annan hátt en þann, 3
Nú
lnin virtist vera rauð í augum einhvers þess, er sæi hana- 1
skyldum vér hafa fallizt á þetta, en þá halda hinir róttæk311
heimspekingar áfram að sýna fram á það, að hér sé ekki uiu
það að ræða, að kýrin væri ekki rauð, heldur og að hún v3>11
alls ekki til, ef ekki væri þar nærstaddur einhver maðui', el
• gjl
teldi sig sjá kú. Aðstaða vor er þó í rauninni enn verri
1) Óskrifað spjald.