Eimreiðin - 01.07.1941, Side 66

290
HEFÐBUNDNAR VILLUKENNINGAR
EIMREIÐIN
bóginn það, hve ógerlegt er að raða vísindunum skipulega niðui'-
Vér höfum gefið í skyn hér að ofan, að ráðningin liggi í því að
finna nýjan grundvöll að þekkingu vorri, og nú höldum vér
áfram við það.
Meðan vér trúum því, að Ameríkumenn séu nefmæltir og að
auðn sé um miðbik Ástralíu, þá er þar um brot af þekking11
að ræða, sem til þess væri fallin að setja í kerfi. Vandinn keinui'
þá fju'st, er vér komumst að því, að þetta er ósatt.
Hér kemur úrlausnin á viðfangsefni voru. Þekking vor verð-
ur að vera svo, að henni verði ekki andmælt. Við fyrsta álH
virðist þetta óhugsanlegt, en við nánari athugun komumst ver
að því, að slíkar staðreyndir eru til í stærðfræðinni. Tvisvai'
sinnum tveir eru fjórir.
En hvers vegna eru tvisvar sinnum tveir fjórir? Augljós-
lega af því, að vér höfum fallizt á að nota heitið fjóra um Þa
upphæð, er tvennir tveir eru lagðir eða margfaldaðir sanian-
Þetta hefur verið notað sem undirstöðuatriði i stærðfræðinm
með þeim ágætum, að það er með réttu nefnt vísindi vísindánna,
og þessa undirstöðu ætlum vér nú að nota nákvæmlega við alla
þekkingu. Með því móti verða öll vísindi að hreinum vísindum,
öll þekking eins kerfisbundin og' stærðfræðin.
Erfiðleikarnir við staðreyndir, aðrar en stærðfræðina, stafa
af aðferðunum við að afla sér kunnáttu. Aðferðir þessar köH'
um vér athuganir og tilraunir og höfum jafnvel verið hreyknu
af þeim — án þess að gera oss grein fyrir, hve þunglamalegar
þær eru, hve litið er að treysta á uppgötvanirnar, hve hald'
litlar hinar helztu þeirra eru og hve raunalega vonlaust er um
að skipa árangrinum í flokka og að hann fullnægi ástriðu
mannlegrar skynsemi eftir reglu og jafnvægi í alheiminum-
Tökum dæmi: Maður kemur inn og segir frá því, að rauð
kýr standi í kálgarðinum. Þó að vér, eins og á stendur, látum
oss engu skipta sjónarmið heimspekinnar um atburðinn
hvort kýrin væri rauð, ])ó að einhverjum manni virtist hm1
vera það, og eins hitt, sem er miklu fremur grundvallaratriðu
hvort þar mundi í rauninni hafa verið nokkur kýr, ef engiu'1
hefði farið út til þess að gæta að því — þó að vér, eins og e»
segi, látum oss engu skipta hin raunhæfari sjónarmið um at-
burðinn, þá kemur fjölmargt annað til greina, sem gæti villt