Eimreiðin - 01.01.1951, Síða 102
EIMREIÐlN
Nokkur orð um framburð
íslenzkrar lungu.
Rauds og Kols er „roclið" mál,
rcyrl á „ledi“-klafa.
Sunnlenzkt skóla-„súbukál“
„södraiV“ báiVir hafa.
Staka þessi fæddist, þegar ég var búinn að ldýða á tvo ræðumenw
í útvarpinu ntér til angurs, svo fannst mér framburður niáls þeirra
óvandaður. Auðvitað tek ég skáldaleyfi og endurskíri þá í stök-
unni, svo þeir þurfi ekki að þreifa á því, að ég troði illsakir við
þá að fyrra bragði. Ég lief haft þann sið all-lengi að undanförm1
að taka eftir framburði talenda útvarpsins, ekki síður en efninu,
og feta þá að sjálfsögðu í för ýmissa annarra. Því miður er ég
ekki málfræðingur að lærdómi og því leikmaður einn á þein1
vettvangi, er þarf þó eigi að vera heyrnarlaus fyrir fegurð, mýkb
afli og mikilleik bins mælta orðs, og á liinn bóginn: eymd þes9
og aukvisabrag, þegar svo ber undir. Að vonum eru talendtn"
ekki jafnsnjallir í framvarpi máls og andríki, og í annan stað
mjög andstæður smekkur einstaklinga. Verða því að vonum leng1
skiptar skoðanir um slíkt, eins og aðra liæfileika manna.
Alkunna er, að í vitund flestra virðist skipta í tvö born
framburð málsins okkar: sunnlenzku og norðlenzku; sjaldnaí
minnzt á austfirzku og vestfirzku, þótt ýmis orð og talshættir
skilji þær fjarrlægu byggðir allverulega. Eigi að síður mun 9V°’
bvað framburð snertir, að meira er sameiginlegt með Sunnlend'
ingum og Vestfirðingum lieldur en Norðlendingum og Ves*'
firðingum, og því aðal-andstæðurnar milli Norðlendinga og Sunn'
lendinga, þó með allverulegri undantekningu, sem er fyllile?*1
atliyglisverð og síðar kemur að.
Það sem einna mest skilur framburð norðlenzks og sunnlenzk9
rnáls í mínum eyrum er, ég leyfi mér að segja, misnotkun Sunn*
lendinga á bókstöfunum: b og d.