Eimreiðin - 01.01.1951, Page 103

Eimreiðin
NOKKUR ORÐ UM FRAMBURÐ ÍSL. TUNGU
91
j a^ er ekki smáræðis munnr á framburði, þe<>;ar orð eins og
°SSI' aPÚ tap^ lirip, glöp, skip, kópur og svipur eru borin fram
b-hljóði. Sama er að segja um þessi: lilátur, kátur, grátur,
,lllr’ ^ótur, matur, naut, livítur, vetur og fjölmörg orð og orða-
®tbönd önnur, þegar þau eru borin fram með d-hljóði. Þegar
^ J,er á þess konar framburði, verður heildarsvipur bins mælta
gf s b'ótur og andkannalegur, enda auðfundið, að þetta er rangt.
lii vill er þessi framburður afleiðing dansks eða norsks fram-
sl' ^far’ ei viH — a- m- k. að nokkru — afleiðing deyfðar og
þe C ,a iiÓinna kynslóða. Fræðimenn ráði þá gátu. Ég minnist
in< S' ' -zta °g austasta hluta Skagafjarðarsýslu virtist allalgeng-
fiainburður ýmissa orða á þenna liátt: höfdi, lagdi, sagdi,
]j r<|,,r °’ *• frv. M. ö. o.: ð-ið var útskúfað úr orðunum í fram-
r»i, en d sett í staðinn. Slíkur framburður var og tíðkaður að
‘ ■ 111 • k. sumstaðar á Vestfjörðum, en er líklega torfundinn á
jyj dtum, nema þá lijá elztu kvnslóðinni á þessum stöðvum.
rhlr tnyndu ætla þetta leifar ævaforns framburðar. En mér
i'íett' ' SV° <nirii ekki að vera. Getur þetta ekki stafað frá rit-
ritl ' C^ri kóka frá niðurdrepstíma málsins okkar? Mig minnir
að r** a ■^rkókum Espólíns vera í samræmi við þetta, og jafnvel
8kr'ð ,lla^ könum f. honum eða hánum, sem í fornöld var
jy ‘ «Hönum“ fyrir lionum, var framburður sumra öldunga í
skað] ' an, i’ en tæplega held ég að það heyrist lengur, og má
þltrg.anst kalla. Vestfirðingar geyma enn orðið: kómu í fram-
Vej..( °b Jafnvel fleiri vestan lands. Kann ég því vel. Sýnist það
v. 1 fttUti samræmi við allsherjar framburð orðsins: vóru —
j"fl ~ °S ~ fóru.
Rteln ]<>,u bragði má virðast sem Norðlendingar steyti á líkum
l'abð''1111 Sem 'C’unnien<iinSar í framburði á orðum eins og þessum:
]l£e^tl ^rakðist, leybði, æbði breybðist o. s. frv., enda er ekki
eþj.. neita því, að framburður orða þessara og því líkra nær
fánýt'aniræmi við ritmálið. En það út af fyrir sig sannar ekki
ailsli * viiiu framburðar þessa. Til samanburðar má benda á
ni-liðr|Ur fratnburð margra orða, sem ekki nálgast meira rit-
ég SVo sem abl, tabl, nabn, sabn, liöbn, hribning m. m., sem
ri*,,. ,a iler cftir framburði, en forðast að taka nema örfá dæmi,
vegna.
rivag
snertir norðlenzka fratnburðinn á orðunum: laggði,