Eimreiðin - 01.10.1952, Blaðsíða 15

eimreiðin
HÆTTULEGT ÖNGÞVEITI
231
skoðun verður ofan á í kalda stríðinu. Atburðirnir, sem hafa verið að
gerast í Iran, Egyptalandi og Kína, sýna ljóslega, hve staða hinna vest-
reenu þjóða á taflborði heimsins er stundum veik. Á næstu mánuðum
verður úr því skorið, hvort hervæðingin í Vestur-Evrópu — og þá fyrst
og fremst í Þýzkalandi — eykur hættuna fyrir vestræna menningu eða
eyðir henni. Og það eru hugsjónir, en ekki vopn, sem ráða úrslitum í
því máli.
Það voru ekki hernaðartækin, sem komu undir þá ógnarbilda Hitler
og Stalin fótunum í fyrstu, heldur áróðurinn. Hitler og samherjar hans
voru vopnlausir menn, þegar þeir komu saman í bjórkjallaranum fræga
í Miinchen og hófu að stofna nazistaflokkinn. Ekki voru þeir Lenin og
félagar hans heldur vopnum búnir, þegar þeir fóru járnbrautarferðina
frægu frá Svisslandi inn í Rússland, til þess að koma af stað stjórnar-
byltingunni. En báðir þessir flokkar áttu yfir þeirri áróðurstækni að
ráða, er kom af stað heimsstyrjöldum, sem ekki er séð fyrir endann á.
Nú syrtir æ meir í álinn, og kalda stríðið er komið á það stig, að
hvor aðilinn um sig berst til hins ýtrasta. „Við verðum að tortíma
Lommúnismanum, annars tortímir hann okkur," er heróp hinna herská-
ustu á Vesturlöndum. Á hinn bóginn æpir útvarpið frá Moskvu ókvæðis-
orð um drápgirni og grimmdarhug Bandaríkjanna og þeirra fylgifiska.
En er það nú endilega svo óhugsandi, að kommúnisminn og þjóðfélags-
fyrirkomulag Vesturveldanna geti ekki þróazt hlið við hiið, án þess að
gleypa hvort annað? Ef vér getum ekki svarað þessari spurningu neit-
andi, þá er ekkert framundan annað en ný trúarbragðastyrjöld, ægilegri
en allar trúarbragðastyrjaldir 16. og 17. aldar samanlagðar. Og i þeirri
Vyrjöld yrði við ofurefli að etja: •—• hinar fjölmennu þjóðir Asíu og
Áustur-Evrópu, sem ofstæki kennisetninganna og þjóðerniskenndin
myndi sameina í eina geigvænlega heild.
Það, sem Atlantshafsbandalag Vesturveldanna er að koma í verk, er
fólgið í þvi að gera árásarstyrjöld svo áhættusama, að engin þjóð bryddi
upp á henni. Takist þetta, ætti að vera hægt að lifa í friði við riki
kommúnismans, þótt vér teljum stjórnarstefnu þeirra illa og óviðun-
andi. Oss hefur áður tekizt að lifa hlið við hlið við alls konar vilii-
niennsku án þess til ófriðar kæmi, fjölgyðistrú, skurðgoðadýrkun, mann •
*tur, fjölkvæni, án þess að berja þetta niður með vopnum. Þvert á móti
hefur oft tekizt að útrýma ómenningunni með friðsamlegri upplýsinga-
starfsemi, þolgæði og árvekni. Því skyldi ekki vera hægt að beita við
kommúnismann sömu aðferðum? Það gagna hvort sem er aldrei vopnin
e*n, ef öfgarnar ná yfirhöndinni í þróunarsögu mannkynsins.
(Sir Norman Angell i World Review, ág. 1952).