Eimreiðin - 01.01.1958, Qupperneq 61

HÖFUM VÉR EFNI Á AÐ HÍÐA?
37
ar á sviði stjórnmálanna, laða menn frá heillavænlegri dægra-
styttingu og fræðslu, sem fengin verður við lestur góðra eða
að minnsta kosti skemmtilegra, en óskaðvænna bóka.
Þau tæki, sem líklegust eru til skjótra og þó varanlegra
áhrifa um kynni íslenzkra bókmennta eru ríkisútvarpið, bóka-
söfn handa almenningi og síðast en ekki sízt skólarnir.
Áður en ég kem að skólunum, vil ég víkja nokkrum orðum
að ríkisútvarpi og almenningsbókasöfnum. Eins og öllum
er kunnugt, hefur lestur íslenzkra fornbókmennta verið að
' etrinum fastur dagskrárliður í ríkisútvarpinu um langt skeið.
Hann hefur notið mikilla vinsælda, og ég veit mörg dæmi
þess, að hann hefur haft þau áhrif á stálpuð böm og unglinga,
að þau hafa tekið að lesa íslendingasögur, Heimskringlu og
Fornaldarsögur Norðurlanda. Þama hefur því verið um að
r*ða þarfan og áhrifadrjúgan dagskrárlið til kynningar ís-
lenzkum bókmenntum, en mun betur hefði mátt gera. Þarna
öefði átt að bæta við alþýðlegum og skemmtilegum þáttum
um upphaf íslenzkrar sagnalistar, samband hennar við hinn
forna kveðskap og gildi sagnanna fyrir íslenzka menningar-
þróun allt til vorra daga. Um kynningu bókmennta síðari
alda virðist ríkja — eins og á svo mörgum sviðum íslenzks
Haenningarlífs, þar sem ekki koma til greina harðsoðin er-
lend áróðursáhrif — algert stefnuleysi, menningarleg ringul-
reið, þar örli lítt á markvissri viðleitni, en sannarlega væri
þarna færi á að gera hvort tveggja í senn: skemmta ungum
°g gömlum og vekja almennan skilning á bókmenntalegri
þfóun vorri og gildi hennar fyrir lífsbaráttu þjóðarinnar,
metnað hennar og menningu yfirleitt. Um almenningsbóka-
söfnin mundi ég nú manna fróðastur. Fyrir síðustu aldamót
°g á fyrsta áratug þessarar aldar vaknaði með þjóðinni ríkur
skilningur á nauðsyn bókasafna handa almenningi. Þá voru
stofnuð og starfrækt allmörg meiriháttar bókasöfn víðs vegar
Urn land — og lestrarfélög voru stofnuð í fjölmörgum hrepp-
Ulu- En síðan dró fljótlega úr áhuga manna fyrir hinum
meiriháttar bókasöfnum í kauptúnum og þorpum, en hins
Vegar efldu nokkrir af bæjunum bókasöfn sín og lögðu til
þeirra allríflegar upphæðir. Hið mikla og merka bókasafn
Þingeyinga — ómetanlegur aflgjafi þingeyskrar menningar í