Eimreiðin - 01.01.1971, Page 22

18
EIMREIÐIN
ingu sem ég hef oft enclurtekið á
opinberum vettvangi:
Hinar 14.050 krónur sem renna
til útgefandans eru að sjálfsögðu
ekki gróði. En tölurnar staðfesta
endurtekna fullyrðingu mína:
Innkaupafyrirkomulagið á norsk-
um bókmenntum stuðlar fremur
að því að styrkja útgefendur og
prentsmiðjur en höfundana. Norsk-
ir rithöfundar nú á dögum eru lág-
launafólk. Mér er óskiljanlegt að
fyrirsvarsmenn rithöfunda skuli
fylgja og verja þetta fyrirkomu-
lag.
En þegar innkaupafyrirkomulag-
ið er gagnrýnt lendir maður í slæm-
um félagsskap. Framhaldsskóla-
kennari nokkur úr nágrenni Björg-
vinjar er t. d. orðinn stórþings-
maður fyrir hægri flokkinn. Á
þinginu lét hann í Ijós áhyggjur í
sambandi við innkaup Menningar-
sjóðsins. Með öryggi svefngengils-
ins tókst honum að sjálfsögðu að
velja til upplesturs úr Ijóðabók
(Stig Holmás: „Vi er mange“), sem
auðvitað ætti að kaupa og dreifa
fyrir eins mikið af ríkisfé og unnt
væri.
En ég mun taka mér vara fyrir
að bera við á slíkt bókabál. í stað
þess fer hér á eftir tillaga um
endurskoðun á innkaupafyrir-
komulaginu:
Keypt skulu 1000 eintök af öll-
um bókum eins og nú er gert. En
fyrir bækurnar greiði sjóðurinn að-
eins raunverulegan framleiðslu-
kostnað fyrir setningu, prentun og
heftingu, auk ákveðins hundraðs-
hluta upp í heildarkostnað útgef-
anda. Endurskoðun framleiðslu-
kostnaðarins skal byggja á prent-
smiðjureikningi — og samkvæmt
mati, er léti verð á dýrari frágangi
verða einkamál útgefandans. Aftur
á móti annist sjóðurinn allt sem
viðkemur höfundarlaunum. Laun-
in reiknist ekki út í prósentum af
verði bókar eins og nú tíðkast (fyr-
irkomulag sem freistar höf. til að
fá verð bókar sinnar sem hæst), en í
stað þess séu ritlaun greidd sam-
kvæmt föstum taxta er í minnsta
lagi skal vera helmingi hærri en
höfundar fá nú. Verði bókin sölu-
bók k'emur höf. aftur við sögu —
með prósentur. En fleira þyrfti
að taka til athugunar við slíkt fyr-
iikomulag. Otgáfa myndi dragast
saman, það yrði erfiðara að fá bæk-
ur gefnar út og slíkt myndi bitna
á ungurn tilraunarithöfundum.
Við yrðum því að stofna til útgáfu
árbóka sem birtu liið bezta úr
Ijóða- og smásagnasöfnum er ekki
yrðu gefin út sérstök. Árbækurn-
ar yrðu að vera fjárhagslega tryggð-
ar. Ég gæti líka hugsað mér smá-
vegis starfsstyrk eða fyrirfram-
greiðslu ritlauna til höfunda sem
ábyrgir trúnaðarmenn (konsúlent-
ar) útgefenda réðu frá að gefa út,
en sæju eitthvað jákvætt við verk
þeirra, sem bæri að vinna betur
að.
— Að svo mæltu er tillaga þessi
lögð fram til umræðu. Aðaltriðið
er að okkur ber öllum að styðja
norskar bókmenntir með opinberu
fé. Við erum aðeins ósammála um
á livern hátt fénu skuli verða var-
ið.