Eimreiðin - 01.01.1972, Blaðsíða 32

EIMREIÐlN
Stjórnmálamenn, minni sem meiri, nota þannig allmikið hug-
tök eins og félagshyggju og skipulagshyggju sem undirstöðu í
pólitísku orðskrúði í þeim tilgangi einum — að því er virðist —
að draga upp andstæður i stjórnmálamyndina. 1 mörgum til-
vikum er þvi liljómur þessara Iiugtaka innantómur vegna mis-
notkunar.
Þær andstæður, sem verið er að draga upp eru oft nefndar
einstaklingshyggj a og félagshyggja. í pólitísku orðskrúði er
einstaklingshyggjan ímynd ójafnaðar og misréttis, hvati að
ólieilbrigðu líferni og ómannlegum lifnaðarháttum. Einstak-
lingshyggjan á að leiða manninn, samfélagið, í gönur í lieimi
skefjalausrar samkeppni og tilbúinna þarfa, er mynda eins
konar gerviþjóðfélag. Einstaklingshyggjan á einnig að vera
skrautbúningur um hið járnliarða lögmál frumskógarins, þar
sem þeir sterku fótumtroða þá veiku. Loks liafa menn uppgötv-
að, allt í einu, að þessi óskapnaður, einstaklingshyggjan, verður
þess valdandi, að maðurinn missir fótfestuna í umhverfi sínu og
tortímir sjálfum sér.
Lausnarorðið er félagsleg stjórn og skipulagshyggja: Sósíal-
ismi i misjafnlega sterkri mynd. Með öðrum orðum er krafa
dagsins sú, að réttur einstaklingsins verði skertur og frelsi hans
takmarkað; einstaklingurinn verði i auknum mæli að lúta boði
og hanni ríkisvaldsins. Færð eru fram rök fyrir því, að ein-
ungis með þessu móti megi stjórna framleiðslustarfseminni með
hagsmuni lieildarinnar í liuga og ákveða, livað séu þarfir og
livað gerviþarfir. Hugsanlegt er, að með einu pennastriki megi
ákveða launajöfnuð; sumir virðast lita á það sem verðugt keppi-
kefli. En til þess þarf mjög sterkt rikisvald; því hljóta menn að
gera sér grein fyrir. Þegar framleiðslustarfsemin er komin í
hendur rikisvaldsins, er mengunarvandinn úr sögunni segja
menn, þvi að þá þarf ekki lengur að láta arðsemisjónarmið
ráða ferðinni. Þannig verður maðurinn hólpinn og hamingjan er
tryggð, a. m. k. að mati valdhafanna.
Stéttaskipting í einhverri mynd vei’ður á hinn bóginn ekki
afnumin, meðan rnenn Ixúa og vilja búa við eitthvert þjóðfé-
lagskei'fi. Eftir því senx rikisvaldið verður öflugra verða múrar
kerfisins stei’kari og hái’eistai'i. Um leið vex’ður stéttaskipting-
in gleggri og meiri; jafnvel mestu draumóramenn hljóta að sjá
þetta. Stéttaskipting getur konxið fram í margs konar mynd-
um; liún á sér ekki einungis stað íxxilli atvinnurekenda og laun-
þega. Umráð yfir gæðum lífsins, fólkinu og þörfum þess, eru
fólgin í valdinu, og fela því i sér stéttaskiptingu.
Spurningin er þá enn, hvort sú nxynd er rétt, sem dregin hef-
32