Eimreiðin - 01.01.1972, Page 33

EIMREIÐIN
uv verið upp af andstæðingum einstaklingshyggju og' frjáls-
hyggju. Er einstaklingsfrelsið sá andfélagslegi meinvættur, sem
af er látið? Spurningunni verður að svara neitandi. En hitt er
þó um leið ljóst, að sumir stjórnmálamenn, — jafnvel forystu-
uienn í samtökum borgaralega liugsandi manna, — liafa í orð-
Um og athöfnum gefið ærið tilefni til þess, að einstaklingshyggj-
an sé máluð þessum litum.
Nú er það þó svo, að jafnvel þeir, sem hæst tala um nauðsyn
aukinnar samfélagslegrar stjórnar, aukins ríkisvalds, tala oft
°g ematt, — og jafnvel jafnharðan, — um mikilvægi einstaklings-
lns í samfélaginu, einstaklingseinkenni og manngildi. Óskir
manna eru því e. t. v. ekki í öllum tilvikum svo ólíkar, þó að þá
greini á um aðferðir. Því er ekki unnt að fullyrða, að í öllu falli
vaki fyrir andstæðingum einstaklingsliyggjunnar að draga úr
vn'ku lýðræði og mannréttindum. Þannig er t. a. m. ekki lík-
*egt, að smiðir sovétskipulagsins hafi verið mannhatarar í önd-
verðu, þó að þeir hafi reist einhverjar rammgerðustu fanga-
húðir allra tíma með því sósíalíska stjórnkerfi, er þar er við
lýði. Það er með öðrum orðum ekki mannvonzka, sem er orsök
mistakanna í sovétskipulaginu. Þar er einungis um að ræða
oskynsamlegt kerfi, þar sem einstaklingurinn hefur verið fjötr-
aður um of.
Umtak lýðræðisins, í víðtækustu merkingu þess orðs, verð-
Ur avallt í svipuðu hlutfalli og sá stakkur, sem einstaklingsfrels-
33