Eimreiðin


Eimreiðin - 01.01.1972, Side 59

Eimreiðin - 01.01.1972, Side 59
EIMREIÐIN nota uppbótarþingsætin til að jafna metin. Aðra aðferð tel ég þó enn betur lienta. Hún er sú að livert kjördæmi hafi eitt þing- sæti aðeins; vinni sá frambjóðandi sætið sem fái hreinan meiri- hluta atkvæða (50% eða meira); fái enginn slíkan meirihluta, verði þingsætinu úthlutað sem upphótarþingsæti. Er þá óákveð- ið fyrirfram hve margir verði kjördæmakjörnir og hve margir uppbótarþingmenn. Slika skipan má réttlæta með því að fái enginn frambjóðandi hreinan meirihluta, er í rauninni óvíst hvern flestir kjósendur gætu sætt sig við. Sá sem flest atkvæði fékk, kynni að falla fyrir hinum neðsta ef þeir ættust einir við. Nokkrir flokkar kunna að hafa svipaða stefnu svo að atkvæði meirihluta kjósenda skiptist á milli þeirra; flest atkvæði fær svo sá sem í flestum málum liefur meirihlutann á móti sér. Frá þessu sjónarmiði er ekki ósanngjarnt að krefjast hreins meiri- hluta til að þingmaður nái kjöri í einmenningskjördæmi. Að flokkaskiptingu óbreyttri myndi þvilik skipan kosninga leiða til mikils fjölda uppbótarþingmanna og fengju flokkar þá þingstyrk i nákvæmu samræmi við kjörfylgi. Á hinn bóginn gæti mjög sterkur flokkur náð hreinum meirihluta þingsæta út á minna en helming atkvæða svo að þessi háttur myndi verða mönnum nokkur hvatning til að sameinast i fáum, stórum flokkum. Og tækist tveimur flokkum að vaxa öðrum yfir höfuð, færi uppbótarþingsætunum að fækka og að sama skapi þrengd- ist í búi hjá smáflokkunum. En þeir væru ekki skornir niður við trog fyrr en þróunin hefði leitt i ljós að þeir væru óþarfir mestum hluta þjóðarinnar sem gæti látið sér tvo aðalflokka nægja. Nú vil ég snúa aftur að þvi livernig uppbótarnáðinni er deilt niður á einstaka frambjóðendur; það er að segja hvaða verð- leikatölu eigi að nota. Við úthlutun uppbótarþingsæta í ein- menningskjördæmum lel ég miklu varða að verðleikatala mæli persónufylgi fremur en flokksfylgi. En hvernig er hægt að greina þar á milli? Engin aðferð er óbrigðul, en helzt má ætla að sá maður njóti persónufylgis sem fær hærra hlutfall atkvæða en flokksbræður hans í sambærileguin kjördæmum. Hvaða kjör- dæmi eru þá sambærileg? Það eru liklega kjördæmi i sama landshluta, og aftur mætti skipta þeim eftir því hvort ibúarnir starfi fremur til sjávar eða sveita. Einhvern slíkan mælikvarða mætti taka inn í verðleikatölu frambjóðenda þannig að upp- bótarþingmaður Siglfirðinga yrði til dæmis sá sem fengi miklu meira fylgi en flokksbræður hans í hinum kaupstöðunum norð- anlands (eða kaupstöðum og þorpum norðanlands og austan). Ef til vill mætti skipta landinu i 5 lil 7 slíka liópa sambærilegra

x

Eimreiðin

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Eimreiðin
https://timarit.is/publication/229

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.