Eimreiðin - 01.01.1972, Page 74

EIMREIÐIN
lialda félögin svo uppi íniklu viðtækari sýknukröfum heldur en
nokkur grundvöllur er fyrir, t. d. krefjast algerrar sýknu, þótt
ljóst sé, að í rauninni er aðeins deilt um sakarskiptingu. Nú
skal því auðvitað ekki haldið fram, að fyrirsvarsmenn vátrygg-
ingarfélaganna hafi ætíð rangt fyrir sér í þessum málum. Síður
en svo, enda liafa þau í þjónustu sinni fjölda manna, sem eru
þrautþjálfaðir í meðferð þeirra. En jafnvel þótt fyrirsvars-
menn vátryggingarfélaganna reynist á endanum liafa lagt rétt
mat á málið, réttlætir það engan veginn, að tjónþolunum séu
settir þeir afarkostir að ganga að skilmálum félaganna eða fá
ella engar bætur, nema að undangengnum málaferlum. Séu
fyrirsvarsmenn félaganna svo vissir í sinni sök sem þeir oft
láta, ættu þeir frekar að vera reiðubúnir til þess að inna af
hendi greiðslu upp í tjón án skilyrða. En það á áreiðanlcga oft
verulegan þátt i því, hve vátryggingarfélögin eru fastheldin á
fé, einkanlega hinar stærri fjárhæðir, að þau, eins og ýmsir
aðrir þrautseigir skuldarar, hafa lakmarkað reiðufé handbært.
Þau mál, sem hér um ræðir, eru oft svo mikils háttar og skipta
svo miklu máli fyrir tjónþolana, að óverjandi er að láta það
dragast öllu lengur að gera sérstakar ráðstafanir til þess að
hraða meðferð þeirra.
6. Réttarhlé verði felld niður. Svo sem kunnugt er, fara nú
engin réttarhöld fram hjá hinum almennu dómstólum í héraði
(í kaupstöðum) í tvo mánuði á sumrin, í rúmlega tvær vikur
um jól og áramót og í rúmlega eina viku um páskaleytið. Eru
þannig leyfi t. d. hjá borgardómaraembættinu í Reykjavik, sem
fær til meðferðar langflest mál allra dómsmála á landinu, í u. þ.
b. þrjá mánuði á ári hverju, eða % liluta ársins. Á þessum tíma
fara yfirleitt engin réttarhöld fram.
Ekki skal þvi haldið fram, að dómarar sitji auðum höndum i
þingleyfunum. Munu þeir t. d. talsvert nota þingleyfin til samn-
ingar dóma, en hætt er þó við, að þingleyfin á sumrin séu ekki
í reynd drjúg til vinnu. Þessi þingleyfi ber að mínum dómi að
fella algerlega niður, enda getur það ekki gengið nú á tímum,
að starfsemi dómstólanna lamist að verulegu leyti svo mikinn
hluta ársins sem raun ber vitni, ekki sízt, þegar til þess er litið,
live mikill fjöldi mála bíður þar afgreiðslu.
Þær hugmyndir, sem að framan eru fram settar, um umbætur
á réttarkerfinu í því skyni að hraða meðferð dómsmála, eru að
sjálfsögðu ekki hinar einu, er til greina geti komið í því efni.
Um þær, a. m. k. sumar, mun sjálfsagt sitt sýnast hverjum, eins
og gengur. Aðrir munu ugglaust geta hent á einhverjar aðrar
leiðir, t. d. þá að fjölga dómendum. Það er líka sennilegt, að
74