Ægir - 01.07.1979, Blaðsíða 14

stæðum þótt nú séu á markaði tæki sem auðvelda
þetta.
Þá valda þéttar torfur stundum skyggingu því að
hljóðið frá sendingunni endurkastast aðeins frá
hluta torfunnar. Gæta þarf vel að því að mögnun
móttakara og tegrunarmælis sé hæfileg. Ef það er
ekki gert tapast hluti bergmáls vegna mettunar
og þess að tækin misskilja hin sterku endurvörp,
telja þau botnlóðningar og neita að skrá þau.
Þrátt fyrir sínar takmarkanir er bergmálsað-
ferðin ein hin þýðingarmesta sem við höfum fengið
í hendur til beinna mælinga á stærð fiskstofna á
skjótan og nægilega áreiðanlegan hátt. Auk merk-
inga er hún raunar eina leiðin sem við höfum tii
þess að finna stærð skammlífra fiskstofna eins og
t.d. loðnunnar.
1.3. Endurvarpsstuðull loðnunnar.
Þar sem beinar mælingar á endurvarpsstuðli
loðnu hafa ekki verið gerðar hérlendis var reynt
að finna hæfilega þéttar lóðningar, telja staka
fiska og bera saman við ris tegrunarmælis. Auk
þess voru gerðar mælingar af endurvarpi frá
stökum fiskum með sveiflusjá. Þessar mælingar,
auk upplýsinga sem fyrir lágu erlendis frá, bentu
til þess að tonnafjöldi á fersjómílu væri um 13
tonn miðað við ris tegrunarmælis um 1 mm yfir
siglda sjómílu og þá mögnun endurvarpa í tækja-
samstæðu sem notuð var.
Hinir ýmsu hlutar hrygningarstofnsins voru
mældir nokkrum sinnum með alllöngu millibili
eins og fram kemur hér á eftir. Samanburður
á þessum mælingum innbyrðis og við afla og
sennilegt tap af völdum náttúrunnar og öðrum
orsökum (t.d. veiða í vondum veðrum) milli
mælinga olli því, að margfeldistuðullinn 17 tonn/
mm/sjóm.2 var valinn (1. tafla).
1.4. Bergmálsmælingar á Vestíjarðamiðum, 16.-
29. október 1978.
Fyrri hluta októbermánaðar fékkst mjög góð
veiði á fremur takmörkuðu svæði um 23° V norðan
67°45’N. f upphafi leiðangurs Bjarna Sæmunds-
sonar var leitað vestan og suðvestan veiðisvæði-
sins frá Víkurál og alllangt V fyrir miðlínu
milli fslands og Grænlands en án árangurs. Þá
leituðu Norðmenn fyrra veiðisvæði milli Jan Mayen
og Grænlands allt S að 69°N fyrstu 2-3 vikurnar
í október. Þeir urðu ekki varir við loðnu nema
lítið eitt við kantinn út af Scoresbysundi. Það
eru því yfirgnæfandi líkur til þess, að hinn kyn-
1. tafla. Stærð hrygningarstofns ársins 1979 eins
og hún mœldist ígrófum dráttum með bergmáls-
aðferð og afli á tímabilinu október 1978 1,1
mars 1979. Bornar eru saman niðurstöður sem
fást með bergmálsstuðlum 13 og 17 tonn/mml
sjóm.2. Afli og stofnstœrð íþúsundum tonna.
Bergmálsstuðull Bergmálsstuáujl
13 tonnlmml 17 tonn/mnii
sjóm.1 sjóm.2
1.300
Mæling. Vestf., 29/10/78 Mæling Austf., 1-5/2/79 385 995 500
Mæling. Vestf., 8-9/2/79 345 450
Samt. stofnstærð, 4/2/79 730 950
Afli 30/10/78-4/2/79 270 270
Samtals 1.000 1.000 1.220
Mismunur -5
Mæling, Austf, 1-5/2/79 Mæling, SA-land 27/2- 1/3/79 215 385 280
Afli A- og SA-land
4/2-1/3/79 220 220
Samtals 435 435 500
Mismunur -50
Samt. mæling ca. 4/2/79 730
Afii 4/2-18/3/79 390
500
500
-T
Mismunur
340
950
390
560
þroska hluti loðnustofnsins hafi svo til a"ur
verið saman kominn á mælingasvæðinu dagana
20.-29. október sl. haust.
Á ofangreindu tímabili var magn loðnu á 'e
fjarðasvæðinu mælt 3 sinnum með bergma
aðferðinni. Til að byrja með var loðnan k>rr^.
stæð um 90-140 sjóm. N af Vestfjörðum, en 0
þá göngu á nýjan leik SV á bóginn. Seinus'n
viku mánaðarins færðist aðalloðnusvæðið urT1 •.
sjóm. til suðvesturs. Loðnan hélt sig samt e
sem áður í hinum kalda sjó Austur-Grænla11
straumsins. Þetta má sjá með samanburði
myndum 2-5. Þessi hegðun loðnunnar ásamt bra-
þann 27. október varð til þess, að miðyfirfer 1
skilaði áreiðanlega of lágum mæligildum. ^
Niðurstöður októbermælinganna þriggja u
sýndar á myndum 3-5 og í 2. töflu. Eins °g P
má sjá reiknast stofnstærðin 1.170-1.285 þús.tnU
eftir því hvort miðmælingunni er sleppt eða eK ’
Þar sem meira var um torfur en hepplief^
getur talist var einnig reynt að reikna magnl
út frá torfuíjölda og meðaltorfustærð (rúmma
394 — ÆGIR